BE nis paketën e mbështetjes energjetike prej 1 miliard euro për Ballkanin Perëndimor – Si do të ndahen fondet

Bashkimi Evropian njoftoi në fund të tetorit se ishte duke përgatitur 1 miliard euro grante për sektorin e energjisë në Ballkanin Perëndimor. Detajet e segmentit prej 500 milionë eurosh të destinuara për investime afatshkurtra dhe afatmesme janë prezantuar në Samitin BE-Ballkani Perëndimor në Tiranë. Pjesa e mbetur prej 500 miliardë eurosh është dedikuar për subvencionimin e faturave të energjisë për familjet dhe bizneset që janë në rrezik të lartë nga kriza energjetike.

“Lufta e përshkallëzuar e agresionit të Rusisë kundër Ukrainës e vë në rrezik paqen dhe sigurinë evropiane dhe globale. Ai nënvizon rëndësinë e partneritetit strategjik midis BE-së dhe rajonit të Ballkanit Perëndimor”, tha Komisioni Evropian.

Udhëheqësit e bllokut 27 anëtarësh riafirmuan përkushtimin ndaj perspektivës së anëtarësimit të rajonit në Bashkimin Evropian. Ata bënë thirrje për përshpejtimin e procesit të anëtarësimit bazuar në reforma të besueshme nga partnerët, kushtëzimin e drejtë dhe rigoroz dhe parimin e meritave të veta.

Grantet do të drejtohen në burimet e rinovueshme, ndërlidhjet, efiçencën e energjisë

Paketa për investime afatshkurtra dhe afatmesme në energji është pjesë e Planit Ekonomik dhe Investimeve për Ballkanin Perëndimor prej 9 miliardë euro grante, me synim mobilizimin e një totali prej 30 miliardë eurosh. I gjithë granti prej 1 miliard euro financohet nëpërmjet Instrumentit të Asistencës së Para-Aderimit (IPA 3).

500 milionë euro grante për investime afatshkurtra dhe afatmesme është pjesë e Planit Ekonomik dhe Investimeve të miratuar më parë për Ballkanin Perëndimor.

Përpara samitit, BE shtoi në listë gjashtë projekte të energjisë së rinovueshme dhe miratoi 120 milionë euro grante nga Korniza e Investimeve të Ballkanit Perëndimor. Investimet totale vlerësohen në 472 milionë euro:

Solar4Kosovo – central fotovoltaik

Solar4Kosovo 2 – Ngrohje qendrore diellore në Prishtinë

Faza 3 e rehabilitimit të gjashtë hidrocentraleve në Maqedoninë e Veriut

Faza 2 e parkut me erë të Bogdancit në Maqedoninë e Veriut

Rindërtimi i kaskadës së hidrocentralit të Vlasinës në Serbi

Ferma e erës në Kostolac në Serbi

Grantet po i shtohen projekteve që më së shumti kishin financim të siguruar, ndaj me sa duket fondet kanë rol për të mbuluar rritjen e shpenzimeve për punime dhe pajisje.

BE tha se ferma e erës në Kostolac, në zhvillim nga Elektroprivreda Srbije (EPS), do të kishte 66 MW. Prodhuesi shtetëror i qymyrit dhe energjisë ka thënë se kapaciteti i parashikuar është 73 MW. Prodhimi vjetor vlerësohet në 187 GWh.

Sa i përket kompleksit hidroenergjetik të Vlasinës (Vlasinke hidroelektrane), dokumenti vëren se ai punon me vetëm 60 MW deri në 80 MW sepse pajisjet janë të vjetra dhe ndonjëherë prishen, krahasuar me 128 MW në fuqi nominale. Projekti duhet të zgjasë jetëgjatësinë e njësive në kaskadë me 30 vjet dhe kapaciteti i tyre është planifikuar të rritet në 136 MW. Prodhimi është caktuar të arrijë në 309 GWh në vit.

Sipas njoftimit, objekti termik diellor i planifikuar nga Termokos, operatori i sistemit të ngrohjes qendrore në Prishtinë, do të ketë 50 MW. Zyrtarët më herët folën për 70 MW.

WBIF do të marrë 52 milionë euro për mbështetjen e konkurrencës së sektorit privat

Në segmentin e konkurrencës së sektorit privat u prezantuan tre investime kryesore, që do të mbështeten me 52 milionë euro grante nga WBIF. Programi SMEs Go Green, i vlerësuar në 145 milionë euro, u lançua nga Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, e cila do të sigurojë financim për institucionet financiare vendase për huadhënien e sipërmarrjeve të vogla dhe të mesme për investime në zgjidhje të zgjuara për klimën.

Përpjekja e dytë, me vlerë 200 milionë euro, është Programi i Klimës në Ballkanin Perëndimor, përmes të cilit Korporata Financiare Ndërkombëtare do të promovojë financimin e gjelbër për bizneset mikro, të vogla dhe të mesme dhe do të mbështesë zhvillimin e tregjeve të kapitalit me emetimin e bonove të gjelbra. Së fundi, skema e Financave të Gjelbërta për Përfshirje (50 milionë euro) është për investime inovative në efiçencë të energjisë dhe rezistente ndaj klimës në të njëjtin sektor.

Një pjesë tjetër e paketës prej 500 milionë euro është për Programin Rajonal të Efiçiencës së Energjisë (REEP), i drejtuar nga BERZH dhe Banka Gjermane për Zhvillim KfW. Ajo do të rritet me 100 milionë euro, zbuloi BE-ja, krahasuar me 78.8 milionë euro në totalin e granteve që nga fillimi i saj në 2013.

Pjesa e mbetur prej 130 milionë euro do të jetë në formën e garancive për mbështetjen e projekteve për energjinë e gjelbër dhe teknologjinë dhe dixhitalizimin. Mjeti i Garancisë për Ballkanin Perëndimor është pjesë e Fondit Evropian për Zhvillim të Qëndrueshëm Plus (EFSD+).

Në Deklaratën e Tiranës, të lëshuar pas samitit, liderët e BE-së thanë se financimi do të përdoret gjithashtu për infrastrukturën e gazit duke përfshirë gazin natyror të lëngshëm, LNG.

Nebi Xhomaqi / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.