Davos 2023: Tranzicioni i energjisë është një rrugëdalje nga perspektiva e zymtë globale

Elita globale ekonomike dhe politike u takua këtë javë në takimin vjetor të Forumit Ekonomik Botëror (WEF) në Davos, Zvicër. Pikat e nisjes dhe temat në samitin e njerëzve të lartë nga politika, financa dhe biznesi ishin krizat globale ekonomike, klimatike dhe energjetike.

Raporti i Rrezikut Global i kryer nga WEF i parapriu takimit në Davos. Sipas raportit, rreziqet dhe kërcënimet kryesore për të ardhmen e njerëzimit vijnë nga ndryshimet klimatike dhe një kolaps mjedisor i afërt.

Sipas raportit të WEF, faktorë të shumtë negativë ekonomikë, mjedisorë dhe socialë do të ndërthuren në epokën e polikrizës, e cila do të shënojë dekadën e ardhshme.

Sipas sondazheve të kryera nga WEF, dy të tretat e kryeekonomistëve besojnë se ka të ngjarë të ketë një recesion global këtë vit dhe mbi 70% e CEO-ve në mbarë botën mendojnë se rritja ekonomike globale do të bjerë në vitin 2023. Meqenëse WEF kreu një anketë të tillë për herë të parë para 12 vitesh, ky është këndvështrimi më pesimist.

Lufta, inflacioni, kriza energjetike dhe një recesion i mundshëm janë konteksti i zymtë nga i cili samiti i Davosit kërkoi një rrugëdalje.

Elitat botërore morën parasysh, ndër të tjera, rolin e teknologjive të pastra, dekarbonizimin e ekonomisë dhe burimet e rinovueshme të energjisë, të cilat, ndryshe nga lëndët djegëse fosile, mund të bëhen garantues i paqes dhe katalizator i bashkëpunimit ndërkombëtar.

Siguria e energjisë drejton tranzicionin e gjelbër

Drejtori Ekzekutiv i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë (IEA) Fatih Birol tha se një zgjidhje afatgjatë për krizën globale do të vinte nëpërmjet burimeve të rinovueshme, të cilat, siç parashikon ai, janë “energjia e paqes”, në krahasim me lëndët djegëse fosile.

Ai theksoi se deri vonë shqetësimet mjedisore ishin shtytësi kryesor i tranzicionit energjetik dhe tani shtytësi më i madh është siguria energjetike.

Sektori global i energjisë do të transformohet në dekadat e ardhshme nga një sektor i bazuar kryesisht në lëndë djegëse fosile në një sektor të dominuar gjithnjë e më shumë nga burimet e rinovueshme dhe teknologjitë e tjera të energjisë së pastër, tha Birol.

Plani për dekarbonizimin e industrisë në BE

Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen prezantoi një plan për dekarbonizimin e industrisë në BE. Ai përmban një kornizë të re legjislative për teknologjinë e pastër, rregulla mbi subvencionet shtetërore dhe financimin në nivel BE.

Von der Leyen vuri në dukje se tranzicioni i energjisë nënkupton zhvillimin dhe përdorimin e një game të tërë teknologjish të reja të pastra në të gjithë ekonominë. Ajo vuri në dukje se rruga drejt neto-zeros do të jetë transformimi më i madh i kohërave tona.

“Qëllimi do të jetë fokusimi i investimeve në projekte strategjike përgjatë gjithë zinxhirit të furnizimit. Ne do të shikojmë veçanërisht se si të thjeshtojmë dhe shpejtojmë dhënien e lejeve për vendet e reja të prodhimit të teknologjisë së pastër, “tha von der Leyen.

Përgjigja e BE-së ndaj Aktit të SHBA-së për Reduktimin e Inflacionit

Vitin e kaluar, Shtetet e Bashkuara miratuan Aktin e Reduktimit të Inflacionit (IRA), i cili siguron rreth 370 miliardë dollarë subvencione dhe përfitime tatimore për kompanitë vendase në SHBA. Megjithatë, ligji ka shkaktuar zemërim në BE, pasi IRA mbron ekonominë amerikane dhe “diskriminon” kompanitë evropiane.

Plani evropian i industrisë së gjelbër do të jetë, ndër të tjera, një përgjigje ndaj IRA-s dhe politikës proteksioniste të investimeve të gjelbra në SHBA.

Konkurrueshmëria dhe tregtia janë thelbësore për përshpejtimin e teknologjive të pastra dhe neutralitetit të klimës, dhe Evropa gjithashtu duhet të kujdeset më mirë për industrinë e teknologjisë së pastër, tha von der Leyen.

BE-ja synon të mobilizojë subvencione dhe të përgatisë krijimin e një “fondi të sovranitetit”. Plani i ri i BE-së synon ta bëjë Evropën një qendër të pastër teknologjie dhe inovacioni dhe ta bëjë industrinë evropiane më konkurruese ndaj kompanive amerikane dhe aziatike.

SHBA i sheh paratë dhe investimet si një zgjidhje klimatike

I dërguari i SHBA për klimën, John Kerry tha se e vetmja mënyrë për të shmangur dëmet katastrofike të shkaktuara nga ndryshimet klimatike është që qeveritë dhe kompanitë të shpenzojnë shumë.

Nevojiten investime dhe para të konsiderueshme për t’i dhënë botës çdo shans për të arritur qëllimet e Marrëveshjes së Parisit, theksoi i dërguari i SHBA.

Një ndryshim në politikat e qeverisë për klimën

Me rastin e samitit global në Davos, drejtori i IEA vuri në dukje se bota po hyn në një epokë të re industriale të teknologjisë së energjisë së pastër.

Birol tha se lajmi i mirë është se qeveritë po ndërmarrin veprime dhe po konkurrojnë për të qenë udhëheqës në ekonominë e re të energjisë. Ai pret që Ligji i SHBA-së për Reduktimin e Inflacionit (IRA) të nxisë investimet në energjinë e pastër.

Ekzistojnë gjithashtu paketa Fit for 55 dhe plani REPowerEU, programi i Transformimit të Gjelbër të Japonisë, skema PLI në Indi që inkurajon prodhimin e fotovoltaikëve dhe baterive diellore, dhe politikat e vendosura mirë të Kinës që përfshijnë Planin e saj të fundit 5-vjeçar, drejtori i IEA tha.

Sigurimi i një zinxhiri të sigurt furnizimi për burimet e rinovueshme

Rreziku për zinxhirët e furnizimit në fushën e energjisë së pastër përfaqësohet nga “përqendrimi gjeografik” si i prodhimit të teknologjive ashtu edhe i materialeve në të cilat ato mbështeten, beson Birol.

Në fushën e erës, baterive, pajisjeve diellore, elektrolizuesve dhe pompave të nxehtësisë, Kina dominon kapacitetin prodhues për secilën prej teknologjive. Kina aktualisht ka 75% të kapacitetit global të prodhimit vetëm në bateritë e makinave elektrike, vuri në dukje drejtori i IEA.

Për shumicën e vendeve, është joreale të konkurrojnë në të gjitha pjesët e zinxhirëve të furnizimit të teknologjisë së energjisë së pastër. Ata do të duhet të identifikojnë pikat e tyre të forta dhe të ndërtojnë mbi to, qoftë ky një burim mineral, furnizim me energji të pastër me kosto të ulët ose zhvillim i fuqisë punëtore me aftësi përkatëse, shpjegoi Birol.

Por meqenëse asnjë vend nuk do të jetë në gjendje të bëjë gjithçka menjëherë, bashkëpunimi duhet të jetë një element kyç i strategjive industriale të vendeve. Ai pret që të zhvillohen më shumë partneritete strategjike midis vendeve në vitet e ardhshme, që synojnë forcimin e zinxhirëve të tyre të furnizimit me energji të pastër.

Tregtia e shëndetshme ndërkombëtare në teknologjitë e energjisë së pastër është thelbësore për përshpejtimin e tranzicionit të energjisë. Megjithatë, tendenca aktuale duket se po lëviz në një drejtim tjetër, vuri në dukje Birol.

SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.