Dollarizimi i Argjentinës “tremb” jo pak vende – A ka ndonjë kuptim ekonomik plani i presidentit të ri Milei?

Fitorja më e madhe se sa pritej e Havier Milei në zgjedhjet presidenciale argjentinase sugjeron që votuesit në vendin e dytë më të madh të Amerikës së Jugut kanë zgjedhur me dëshirë trajtimin e situatës shokuese për të zgjidhur gjendjen e rëndë ekonomike të vendit.

Ndoshta nuk është e vështirë të kuptosh pse 56% e elektoratit mbështetën liridashësin e djathtë: Argjentina mund të ketë ekipin më të mirë të futbollit në botë, por ekonomia e saj ka performuar në mënyrë katastrofike vitet e fundit. Inflacioni po shkon në 140% dhe një thatësirë trevjeçare ka çuar në një rënie të mprehtë të prodhimit bujqësor. Dy në pesë njerëz jetojnë në varfëri dhe monedha ka humbur 90% të vlerës së saj në katër vjet.

Ideja e madhe e Mileit përfshin heqjen e ‘pesos’ dhe përdorimin e dollarit në vend të saj. Një formë më e butë e kësaj politike u provua në fillim të viteve 1990, kur – pas një episodi të mëparshëm recesioni dhe hiperinflacioni – qeveria në Buenos Aires caktoi kursin e këmbimit në një peso për dollarin. Kjo strategji, e njohur si konvertueshmëri, u braktis në vitin 2002 pas një recesioni të thellë dhe protestave të dhunshme në rrugë kundër kufizimeve në tërheqjet e parave nga bankat.

Etiketat e çmimeve ndryshojnë shumë nga dyqani në dyqan, por ndjekja e produkteve thelbësore ditore me tarifat më pak të papërballueshme është një harxhim kohe dhe energjie për argjentinasit që punojnë.

Presidenti i sapozgjedhur i Argjentinës thotë se dëshiron të shkojë më tej. Sipas propozimit të tij, banka qendrore e vendit në fakt do të shfuqizohej dhe ekonomia do të ‘dollarizohej’ plotësisht. Kjo do të nënkuptonte që politika monetare për Argjentinën të vendoset në Uashington dhe jo në Buenos Aires.

Vende të tjera si Panamaja dhe Ekuadori kanë ndjekur këtë rrugë, por asnjëherë në mënyrë kaq rrënjësore sa Argjentina, e cila është anëtare e grupit G20 të vendeve kryesore të zhvilluara dhe në zhvillim.

Ka disa probleme të dukshme me eksperimentin ekonomik të Mileit. E para është se Argjentina dhe SHBA janë ekonomi shumë të ndryshme, dhe kështu ajo që mund të jetë politika monetare e duhur për këtë të fundit mund të jetë e gabuar për të parën. Vendet duhet të jenë të kujdesshme për të hequr dorë nga liria për të vendosur normat e tyre të interesit dhe për të zhvlerësuar monedhat e tyre.

Problemi i dytë është më praktik: nga do t’i merrte Argjentina dollarët e saj? Aktualisht, banka qendrore nuk ka pothuajse asnjë rezervë në dollarë amerikanë dhe i mungon qasja në tregjet globale të kapitalit për të marrë stoqet që do të kërkoheshin për të mbajtur ekonominë në këmbë. Në teori, Milei mund të aplikonte në Fondin Monetar Ndërkombëtar për një kredi, por shanset për sukses nuk do të ishin të larta. Argjentina është tashmë huamarrësi më i madh nga FMN dhe i detyrohet 44 miliardë dollarë.

FMN ushqen dyshime nëse dollarizimi është i realizueshëm në afat të shkurtër. Peso do të kërkonte një zhvlerësim të konsiderueshëm përpara dollarizimit dhe një monedhë më e dobët do të rriste çmimet dhe do të rriste inflacionin akoma më tej.

Së treti, edhe nëse mund të gjendet një zgjidhje për problemet teknike që lidhen me braktisjen e pesos, vendimi i Mileit mund të shpërthejë relativisht shpejt. Dollarizimi është një rrugë njëkahëshe, një bast politikash pa dalje që mund ta mbyllë Argjentinën në një kurs të paqëndrueshëm dhe të rrëzojë ekonominë.

Përveç reformës së monedhës, Milei synon reduktime të forta në pagesat e sektorit të shëndetësisë dhe mbylljen e disa ministrive.

Dorina Kurtaj /SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.