Pse Turqia është një zonë me rrezik shumë të lartë tërmetesh?!

Tërmete të fuqishme tronditën Turqinë dhe Sirinë. Por pse ajo zonë është kaq e prirur ndaj tërmeteve?

Për fat të keq, do të duhet shumë kohë përpara se të kemi një pamje përfundimtare të viktimave dhe dëmeve të shkaktuara nga tërmetet që ndodhën në zonën jugore të Turqisë gjatë natës dhe më pas në mëngjesin e vonë të 6 shkurt 2023. Tërmetet kanë regjistruar vlera me magnitudë 7.8 dhe 7.5 dhe janë pasuar nga pasgoditje të shumta që do të vazhdojnë për ditë, javë dhe ndoshta muaj. Por ne tashmë po përpiqemi të kuptojmë se çfarë i shkaktoi ato.

E ngjeshur nga një “shtrëngim” i dy çarjeve, Turqia është një nga vendet më të prekura nga tërmetet në botë, sepse shtrihet në pllakën e Anadollit midis dy çarjeve kryesore (thyerje në koren e tokës): çarja e Anadollit të Veriut (me të verdhë në foton 1 më poshtë) që përshkon vendin nga perëndimi në lindje dhe çarja e Anadollit lindor (në rozë në foton 1) e cila ndodhet në rajonin juglindor të vendit.

Ato kanë origjinën nga një zonë e vetme e njohur si “Kryqëzimi i trefishtë i Karliovës”, i quajtur kështu sepse është pika e kryqëzimit midis tre pllakave: ajo e Anadollit, euroaziatike dhe arabe. Për të kuptuar pse ndodhin tërmete të tilla të dhunshme, shikoni foton 2 (më poshtë). Ylli i kuq tregon zonën ku kanë ndodhur tërmetet e fundit në çarjen e Anadollit Lindor.

Kjo çarje është e tipit “transcurrent”, do të thotë se dy rajonet në kontakt rrëshqasin horizontalisht në raport me njëri-tjetrin kur ndodh një tërmet. Në këtë rast nga të dhënat e para të marra duket se ka pasur një rrëshqitje të zona më veriore e thyerjes drejt jugut me rreth 2 metra.

E gjithë kjo për faktin se pllaka arabe e cila ndodhet në jug po lëviz drejt veri-verilindjes me një shpejtësi prej rreth 24 milimetra në vit dhe ndërsa në veri të Gjirit Perisco ajo rrëshqet nën Euroazi (ku në foton 2 ka trekëndëshat e vegjël përgjatë një vije të zezë), përgjatë thyerjes lindore të Anadollit pllaka krijon një lëvizje rrëshqitëse.

Rrëshqitja nuk ndodh vazhdimisht, por ndodh vetëm kur forcat e përfshira grumbullohen në sasi të mëdha përgjatë thyerjes dhe në një moment të caktuar kjo i çliron papritur.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.