Qendra europiane e sigurisë kibernetike  – Shteti ku gjithçka bëhet online!

Pas fitimit të pavarësisë nga ish-Bashkimi Sovjetik, Estonia u përball me një terren bosh dhe duhej të rimendonte të gjithë administratën: elegante, ekonomike, digjitale – kjo ishte motoja. Kjo është e përditshmja në këtë shtet të rëndësishëm europian i cili strehon gjithashtu qendrën e sigurisë kibernetike të Europës.

Popullsia vendase i kryen pothuajse të gjitha procedurat administrative në mënyrë digjitale përfshirë këtu edhe martesat apo divorcet. Të gjithë dispononojnë një kartë identiteti elektronik, e cila është e detyrueshme në Estoni dhe ekziston që nga viti 2001.

Kësaj i shtohet edhe shkëmbimi i të dhënave që mundësohet mes autoriteteve dhe bazuar në këtë, 99.9 % e të gjitha shërbimeve publike tani janë online. Si për shembull blerja e një shtëpie, deklarimi i kafshës shtëpiake, votimi për zgjedhjet elektorale e shumë shërbime të tjera të cilat realizohen të gjitha në internet.

Ndërkaq në lidhje me mbrojtjen e të dhënave përfshirë të dhënat që lidhen me shëndetin edhe ato janë të disponueshme në formë digjitale por jo të gjitha autoritetet dhe zyrtarët kanë akses në të gjitha të dhënat për shembull taksat nuk kanë akses në të dhënat mjekësore të popullsisë.

Dhe çfarë është shumë e rëndësishme: Çdo person mund të shohë në portalin e tij se kur dhe cili autoritet qaset në regjistrin e të dhënave të tij. Tashmë ka pasur raste në Estoni në të kaluarën kur mjekët ose oficerët e policisë e kanë thyer këtë rregull dhe kanë humbur licencën dhe punën për shkak të këtyre veprimeve.

Shërbimet e para digjitale u shfaqën në vitin 1999 dhe sistemet aktualisht janë pjesërisht të vjetruara. Përditësimet mungojnë në disa vende dhe shteti duhet të investojë më shumë në këtë fushë, sipas ekspertëve të digjitalizimit në Estoni.

Për pjesën tjetër, vendi i vogël baltik nuk mund të mburret vetëm me një administratë digjitale, por edhe me kompetencë të madhe në sigurinë kibernetike: sipas një studimi, vendi konsiderohet i treti më i mirë në botë në këtë fushë. Ai strehon gjithashtu “qendrën e sigurisë kibernetike” të NATO-s.

Por megjithatë Estonia nuk është imune ndaj sulmeve dhe që nga fillimi i luftës ruse kundër Ukrainës, këto janë rritur ndjeshëm – por pa pasoja të dukshme deri më tani, sipas autoritetit kompetent.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.