Rritja e punëtorëve të moshuar – Europianët po sfidojnë normat e pensionit dhe punojnë deri në 75 vjeç

Ndërsa sindikatat po mobilizohen në Francë për të mbrojtur pensionin në moshën 62 vjeç, në të gjithë Bashkimin Evropian, burrat dhe gratë po punojnë përtej moshës 65 ose edhe 75 vjeç. Kush janë ata?

Statistikat zyrtare nxjerrin tablonë mesatare të një të vetëpunësuari të moshës 65-69 vjeç, që punon me kohë të pjesshme në sektorin shëndetësor ose social. Por kjo situatë mesatare, padyshim që i anashkalon nuancat nga vendi në vend.

Në cilat vende të BE-së punojnë njerëzit mbi moshën 65 vjeç?

Së pari, vlen të përmendet se shkalla e punësimit zvogëlohet me moshën. Në fakt, shifra bie në mënyrë drastike mbi moshën 65-vjeçare. Në vitin 2021, ndër evropianët që ende punonin ishin:

46.4 për qind e moshave 60-64 vjeç;

13,2 për qind e moshave 65-69 vjeç;

4.9 për qind e atyre të moshës 70 deri në 74 vjeç;

1.4 për qind e atyre mbi 75 vjeç.

Estonia është një nga vendet me shkallën më të lartë të punësimit për personat e moshës 65-69 dhe 70-74 vjeç, pavarësisht nga mosha ligjore e daljes në pension prej 64 vjeç. Kjo është kryesisht e nxitur nga pensionimi i mëvonshëm i grave estoneze. Kur bëhet fjalë për burrat, Irlanda ka shkallën më të lartë të punësimit midis këtyre dy grupmoshave më të vjetra.

Suedia, nga ana tjetër, ka përqindjen më të lartë në përgjithësi të njerëzve mbi 75 vjeç që janë ende duke punuar, pavarësisht nga gjinia e tyre. Mosha ligjore e daljes në pension, midis 62 dhe 65 vjeç, në varësi të historisë së punësimit të një personi, nuk është shumë më e lartë se mesatarja në BE.

Megjithatë, popullsia e Suedisë po plaket, vendi ka përqindjen më të lartë të njerëzve të moshës 75 deri në 79 vjeç në BE dhe një sërë zgjedhjesh politikash i kanë shtyrë të moshuarit në punë, sipas një raporti të fundit nga një projekt kërkimor ndërkombëtar i quajtur Programimi i Përbashkët, Iniciativa më shumë vite, jetë më të mirë.

Sipas shifrave të siguruara nga Eurostat, zyra statistikore e BE-së, bëhet fjalë kryesisht për burra që punojnë në arsim dhe gra që punojnë në sektorin e shëndetësisë dhe kujdesit social.

Kush punon mbi 65 vjeç?

Të dhënat mund të duken kundërintuitive. Një raport i Eurostat tregon se në vitin 2012, gati 30 për qind e të moshuarve që punonin ende deklaruan se po e bënin këtë për të plotësuar të ardhurat ose për të forcuar pensionin e tyre të ardhshëm. Me këtë në mendje, mund të pritet që të shihet mes atyre që ende punojnë vonë në jetë një shumicë njerëzish që kanë pasur karriera kaotike ose me të ardhura të ulëta.

Për shembull, gratë shpesh kanë më shumë boshllëqe në karrierën e tyre sesa burrat, si dhe pensione më të ulëta; megjithatë të dhënat sugjerojnë se ata nuk kërkojnë ta kompensojnë këtë duke dalë në pension më vonë. Me shumë pak përjashtime, shkalla e punësimit të tyre është më e ulët për çdo grupmoshë pas 65 vjetësh.

Në mënyrë të ngjashme, nuk janë njerëzit që kanë pasur një arsim të shkurtër dhe për këtë arsye mund të pritet të kenë nivele më të ulëta të ardhurash, ata që punojnë më gjatë. Normat e punësimit vazhdojnë të jenë më të larta pas moshës 65 vjeç për ata me nivele më të larta arsimimi.

Si punojnë njerëzit mbi 65 vjeç?

Për një kohë të gjatë në të gjithë BE-në, të moshuarit që punonin ishin kryesisht fermerë, pylltarë ose peshkatarë. Ky është ende rasti në Rumani, ku gati 56 për qind e popullsisë së punës mbi 65 vjeç punon në këtë sektor, por edhe në Greqi dhe katër vende të tjera, duke përfshirë Irlandën, e cila ka një pjesë të madhe të punëtorëve mbi 65 vjeç në përgjithësi.

Sektorët e shëndetësisë dhe shërbimeve sociale, si dhe tregtia me pakicë, janë tani industritë në të cilat janë më të shumtë ata të moshës 65 vjeç e lart.

Megjithatë, këto aktivitete priren të jenë gjinore. Burrat dhe gratë e moshës 65 vjeç e lart nuk punojnë në të njëjtat sektorë, përveç në Rumani. Në Estoni, burrat e moshuar punojnë kryesisht në industrinë e prodhimit. Gratë e moshuara punojnë kryesisht në shërbimet shtëpiake.

Në Irlandë dhe Suedi, burrat mbi 65 vjeç punojnë në sektorin e bujqësisë, ndërsa gratë punojnë në shërbimet shëndetësore dhe sociale.

Të moshuarit punojnë më gjatë, por ndryshe

Edhe pse mbi 65 vjeç vazhdojnë karrierën e tyre, kjo nuk do të thotë se ata punojnë në të njëjtat kushte.

Në veçanti, më shumë prej tyre janë të vetëpunësuar sesa punëtorët e tjerë. Tridhjetë e tetë për qind e 65-74-vjeçarëve janë ose punëtorë të vetëpunësuar ose punëdhënës të pavarur, krahasuar me 13 përqind të 25-64-vjeçarëve. Përqindja e punëtorëve të vetëpunësuar rritet në 57 për qind për ata mbi 75 vjeç. Megjithatë, këto shifra janë ulur kryesisht në 20 vjet.

Rregullime mund të bëhen edhe për punëtorët që kanë kaluar moshën ligjore të pensionit ose që janë të vetëpunësuar.

Një nga levat e përdorur gjerësisht nga ata mbi 65 vjeç është organizimi i orarit të punës. Pesëdhjetë e nëntë për qind e punëtorëve në këtë grupmoshë punojnë me kohë të pjesshme. Kjo normë rritet në 75 për qind të atyre mbi 75 vjeç që janë ende duke punuar.

Dallimet midis vendeve janë të rëndësishme, nga Holanda, ku 83 për qind e të moshuarve mbi 65 vjeç përfitojnë nga orari fleksibël i punës, në Greqi, ku vetëm 13 për qind punojnë me kohë të pjesshme.

Por aranzhimet përtej orarit të punës janë gjithashtu të mundshme. Një raport i publikuar në vitin 2021 nga AGE Platform Europe, një rrjet organizatash jofitimprurëse që përfaqësojnë njerëzit mbi 50 vjeç, citon shembullin e Suedisë, ku shoferët e autobusëve kanë qenë në gjendje të mbajnë punën e tyre deri në moshën maksimale 70 vjeç falë prezantimit të kontrata të veçanta dhe kontrolle vjetore shëndetësore.

Ligjshmëria e kësaj marrëveshje u vërtetua nga Gjykata Evropiane e Drejtësisë, e cila vlerësoi se ky kufizim i moshës ishte i nevojshëm për arsye sigurie, por edhe për të siguruar që punëtorët e rinj të mos shtrydhen nga tregu i punës.

Cilat janë motivimet e këtyre punonjësve të vjetër?

Kjo zgjatje e kohës së punës është një mënyrë për të përmirësuar sigurinë financiare, qoftë për të arritur një pension të plotë, për të kursyer para në fondet private apo për të kombinuar një pension me punësim me kohë të pjesshme. Kjo mund të sigurojë të ardhura më të mira për veten ose për të mbështetur anëtarët e familjes, si fëmijët ose prindërit më të rritur.

Sipas një sondazhi të BE-së të vitit 2012, 30 për qind e punëtorëve të moshës 50-69 vjeç thanë se vazhdonin të punonin për arsye financiare ose jetike, si në rastin e fermerëve që jetojnë në ferma të vogla familjare.

Siç theksohet në raportin e ABGJ-së, vazhdimi i punës mund, për disa profesione, të lejojë gjithashtu të moshuarit të vazhdojnë të marrin pjesë në shoqëri: “Është treguar se puna jep kuptim dhe stabilitet, ndihmon në ruajtjen e lidhjeve shoqërore dhe ndjenjën e përkatësisë. dhe ofron mundësi mësimi dhe përvoja të reja. Prandaj puna nuk ka të bëjë vetëm me të ardhurat, ajo është thelbësore për realizimin e të drejtave të tjera themelore të njeriut dhe është pjesë e pandashme dhe e qenësishme e dinjitetit njerëzor”.

A ka gjithnjë e më shumë të moshuar në fuqinë punëtore evropiane?

Normat e punësimit të moshave 65-69, 70-74 dhe 75 vjeç e lart kanë ardhur në rritje gjatë 20 viteve të fundit, veçanërisht për moshat 65-69. Ndërsa në vitin 2021, mbi 9 për qind e popullsisë së punës ishte 60 vjeç e lart, kjo shifër ishte vetëm 4.5 për qind 20 vjet më parë.

Rritja vjen kryesisht nga grupmosha 60-64 vjeç. Si rezultat i reformave që kanë rritur moshën ligjore të daljes në pension në disa vende të BE-së, numri i personave që punojnë në këtë grupmoshë është rritur automatikisht.

Midis 2009 dhe 2021, përqindja e 55-64-vjeçarëve u rrit më së shumti, pothuajse duke u dyfishuar, në Hungari, Poloni dhe Maltë, kryesisht për shkak të një norme veçanërisht të lartë punësimi midis grave. Suedia, e cila tashmë kishte gati 70 për qind të fuqisë punëtore të saj në këtë grupmoshë në vitin 2009, kishte pak hapësirë për përmirësim në punësimin e punonjësve të vjetër. Në fakt, ajo shënoi rritjen më të vogël (12 për qind). Mesatarisht në BE, përqindja e 55-64 vjeçarëve aktivë është rritur me 40 për qind.

Në vitin 2000, Këshilli Evropian i caktoi bllokut një objektiv për një normë mesatare punësimi prej 50 përqind midis 55-64-vjeçarëve. Kjo shifër u arrit në vitin 2015 në nivel të BE-së (51 për qind) dhe vetëm tre shtete anëtare nuk e kishin arritur atë deri në vitin 2021: Hungaria (49 për qind), Greqia (48 për qind) dhe Luksemburgu (47 për qind).

N.Xh / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.