“Territori i paeksploruar”: Çfarë do të thotë klima më e lagësht e Europës për hidrocentralet?!

Europa ishte rreth 7% më e lagësht se mesatarja në vitin 2023  gjatë vitit më të nxehtë në botë. Ajri i nxehtë ruan më shumë lagështi, gjë që rrit reshjet dhe mund të shkaktojë përmbytje të përhapura. Një e treta e lumenjve anembanë Europës tejkaluan një prag ‘të lartë’ të përmbytjeve vitin e kaluar, sipas raportit të fundit të agjencisë së BE-së për klimën.

Në disa zona, lumenjtë më të mbushur forcuan dorën e një burimi të rinovueshëm: hidrocentralit. Potenciali për gjenerimin e hidrocentraleve nga rrjedha e lumit ishte mbi mesataren në pjesën më të madhe të Europës për vitin në tërësi, thotë Copernicus. Me këtë formë të hidrocentralit, një pjesë e lumit devijohet përmes një kanali ose një stok për të rrotulluar një turbinë dhe për të prodhuar energji elektrike.

Por a çon domosdoshmërish një Europë më e lagësht në më shumë hidrocentrale? Ja çfarë thonë ekspertët. Së pari, a pritet të vazhdojë tendenca e motit të lagësht në Europë? Sipas shkencëtarëve të klimës, reshjet ekstreme do të rriten me ngrohjen globale në pjesën më të madhe të Europës, përveç Mesdheut. Do të ketë më shumë reshje gjatë dimrave të Europës veriore dhe më pak në verërat mesdhetare.

Kjo pamje e përzier u shfaq vitin e kaluar, me Spanjën, Portugalinë dhe Francën jugore më të thata se mesatarja. Rritja e reshjeve dhe përmbytjeve është vetëm një pasojë e çrregullimit të ciklit tonë të ujit. Një thatësirë ​​1 në 500 vjet goditi Europën në vitin 2022, duke dëmtuar prodhimin e hidrocentraleve.

Asnjëra ekstreme nuk është e mirë për hidrocentralet e rrjedhura nga lumi. Kushtet e rrjedhjes së ulët nënkuptojnë se ka shumë pak ujë për të gjeneruar energji elektrike të mjaftueshme, ndërsa ngjarjet nga përmbytjet rrezikojnë të dëmtojnë pajisjet. Por, shpjegon shkencëtari i Shërbimit të Ndryshimeve Klimatike të Kopernikut (C3S), Shaun Harrigan, “në rajone dhe stinët ku rrjedha e lumenjve rritet mesatarisht, atëherë do të kishte një rritje të potencialit të prodhimit të energjisë hidrocentrale”.

Pra, kjo mund të nënkuptojë më shumë hidrocentrale të rrjedhura nga lumi, lloji që lidhet më drejtpërdrejt me ndryshueshmërinë e klimës – në pjesë të Europës veriperëndimore. Rrjeti europian i hidrocentraleve ka dhënë 637,23 teravat orë (TWh) energji të rinovueshme në vitin 2023, sipas Shoqatës Ndërkombëtare të Hidrocentraleve (IHA). Kjo është e mjaftueshme për të mbuluar rreth 163.4 milionë familje europiane.

Kompanitë e shërbimeve franceze dhe portugeze Électricité de France (EDF) dhe Energias de Portugal (EDP) janë “goditësit më të mëdhenj” në Europë, ndërsa Britania e Madhe kohët e fundit është angazhuar të zhvillojë më shumë hidrocentrale me pompë (PSH). PSH përshkruhet si bateria më e madhe në botë. Ai pompon ujin nga një burim i poshtëm në një rezervuar të sipërm dhe e lëshon atë përmes një turbine gjatë kohës së kërkesës së lartë për energji elektrike. Dhe është kjo teknologji në të cilën industria po investon shumicën e shpresave të saj.

Edhe pse ka mbetur pak potencial për sistemet e rrjedhës së lumit, ata thonë, si në lumin Danub, koha është pjekur për rritjen e PSH. Austria konsiderohet lider në ndërtimin e këtyre baterive të ujit. Në Shqipëri, gjiganti energjetik norvegjez Statkraft po planifikon të zgjerojë flotën e tij hidroenergjetike në kaskadën e lumit Devoll, duke shtuar një strukturë të re PSH.

Ndërsa mund të ketë më shumë potencial për ‘bateritë e ujit’, veçanërisht në Europën veriperëndimore, jo të gjithë janë të bindur se është rruga më e mirë për energjinë e pastër. Ambientalistët janë të shqetësuar për ndikimin e digave të reja në rrugët ujore të Europës, duke vënë në dukje se ekosistemet mbi të cilat ajo godet nuk janë të rinovueshme.

Për të ndihmuar në plotësimin e kredencialeve të gjelbra të projekteve të hidrocentraleve, Aleanca e Qëndrueshmërisë së Hidroenergjetikës ka zhvilluar një skemë globale certifikimi që industria mund ta kontrollojë veten. Planet duhet të shmangin ndikimet negative të biodiversitetit, për shembull, dhe të marrin parasysh furnizimet me ujë. Megjithatë, edhe planet e parashtruara më së miri po projektohen në një të ardhme gjithnjë e më të paqëndrueshme.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.