“Ushtria” e të punësuarve online – Miliona njerëz, pa të drejtat elementare të punës

Përfitimet, por edhe kurthet shoqërojnë ngritjen e “ekonomisë online”, e cila ka ndryshuar pamjen e tregut global të punës vitet e fundit. Forma e re fleksibël e punësimit, pra puna në platforma online po rritet globalisht, veçanërisht në botën në zhvillim, duke krijuar një burim të rëndësishëm të ardhurash për gratë dhe të rinjtë në vendet më të varfra ku vendet e punës janë të pakta, sipas të dhënave të një raporti të Bankës Botërore bazuar në 17 vende, duke përfshirë Egjiptin, Argjentinën, Nigerinë, Rusinë dhe Kinën.

Sipas këtij raporti, të punësuarit në platformat dixhitale janë 435 milionë, ndërsa kërkesa në industri u rrit me 41% nga viti 2016 deri në tremujorin e parë të 2023 – shit. Megjithatë, kjo rritje ngre shqetësime për pasigurinë e punës në një industri ku njerëzit largohen nga puna, me pak siguri dhe pak të drejta pune. Ndërsa shërbimet e bazuara në vendndodhje si Uber, Lyft dhe TaskRabbit kërkojnë detyra të tilla si transporti dhe shpërndarja, detyrat në internet në epokën e “ekonomisë online” mund të kryhen kryesisht nga shtëpia dhe kanë të bëjnë me detyra të tilla si futja e të dhënave, dizajni në internet dhe zhvillimi i softuerit.

Për gratë në botën në zhvillim, nuk ka mundësi të mjaftueshme dhe ato me të vërtetë luftojnë për të gjetur punë cilësore për shkak të kufizimeve dhe përgjegjësive shtëpiake, sipas autorëve të raportit të Bankës Botërore. Prandaj, “ekonomia on line” u ofron të paprivilegjuarve një mundësi interesante për të marrë pjesë në tregun e punës. Rreth 90% e fuqisë punëtore në vendet me të ardhura të ulëta është në këtë sektor informal, sipas raportit.

Kritikët e formës së re të punësimit theksojnë natyrën e tij të përkohshme, si dhe mungesën e përgjegjësisë së menaxhmentit dhe të drejtave të tjera, si kujdesi shëndetësor i punëtorëve dhe pensioni. Megjithatë, mbulimi i sigurimeve shoqërore është i ulët midis punonjësve të këtij sektori në mbarë botën. Rreth gjysma e punëtorëve të anketuar nuk kishin plan pensioni, ndërsa 73% e punëtorëve venezuelianë dhe 75% e nigerianëve nuk kishin kursime.

Në SHBA, ku punëtorët e ‘ekonomisë online’ u trefishuan nga viti 2017 në 2021 – shin në 5.4 milionë në tremujorin e katërt të 2022 – shit, përfaqësojnë një segment në rritje të fuqisë punëtore dhe ka polemika të vazhdueshme mbi të drejtat e tyre. Për momentin, ka shumë vende pune ku punëtorët janë klasifikuar keq, që do të thotë se ata nuk kanë një pagë minimale të garantuar, nuk kanë një rrjet sigurie sociale, nuk marrin përfitime apo kompensim papunësie. Disa shtete kanë ndërhyrë për të mandatuar pushimin e paguar, por nuk ka asnjë rregullore në nivel federal.

Dorina Kurtaj / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.