Kriza energjetike/ Kush ka energjinë dhe gazin më të shtrenjtë në Europë dhe si pozicionohet Shqipëria?

Çmimet pre-taksave të energjisë elektrike dhe gazit natyror u rritën pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia, por tani ato janë në rënie. Edhe pse pak më e lartë se gjysma e dytë e 2022, çmimet përfundimtare për klientët, përfshirë taksat, arritën kulmin në gjysmën e parë të 2023.

Ndërsa çmimet para taksave janë në rënie, disa vende tashmë kanë ngrirë masat mbështetëse që u kanë ofruar familjeve, duke rezultuar në çmime më të larta konsumi. BE-ja duket se është më e gatshme për dimrin këtë vit tani që ka zëvendësuar kryesisht energjinë ruse, por vlen të përmendet se ka pabarazi midis çmimeve të energjisë elektrike dhe gazit natyror midis vendeve individuale, brenda dhe jashtë bllokut.

Në gjysmën e parë të vitit 2023, çmimet mesatare të energjisë elektrike shtëpiake duke përfshirë të gjitha taksat në BE u rritën nga 25,3 € për 100 kWh në 28,9 € për 100 kWh, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2022. Çmimet mesatare të gazit natyror gjithashtu u rritën nga 8,6 € për 100 kWh në 11,9 € për 100 kWh në të njëjtën periudhë. Këto janë çmimet më të larta të regjistruara nga Eurostat, zyra zyrtare e statistikave të BE-së.

Duke parë ndryshimet në përqindje nga viti në vit, çmimet e energjisë elektrike në BE u rritën me 14.5% në gjysmën e parë të 2023, dhe çmimet e gazit u rritën me 37.9%. Këto shifra janë më të ulëta se në gjysmën e dytë të vitit 2022, kur ndryshimet në përqindje nga viti në vit arritën kulmin.

Shifrat sugjerojnë se çmimet e energjisë elektrike dhe gazit po stabilizohen në BE, sipas Eurostat, edhe pse çmimet përfundimtare të konsumit me taksa janë pak më të larta se në gjysmën e dytë të 2022: Çmimet para taksave për energjinë elektrike dhe gazin natyror janë në rënie, megjithatë vendet po tërheqin pjesërisht masat e tyre për mbështetjen e çmimit të energjisë, duke shpjeguar rritjen.

Në gjysmën e parë të vitit 2023, çmimet e energjisë elektrike duke përfshirë taksat për konsumatorët familjarë në Zonën Ekonomike Europiane (ZEE) varionin nga 11,4 € për 100 kWh në Bullgari në 47,5 € për 100 kWh në Holandë. Holanda u pasua nga Belgjika (43,5 €), Rumania (42 €) dhe Gjermania (41,3 €).

Çmimet e energjisë elektrike për konsumatorët familjarë në gjysmën e parë të 2023

 

                                                                Euro për 100 kWh

Çmimet e energjisë elektrike ishin më të larta në nëntë shtete anëtare të BE-së se mesatarja e BE-së. Meqenëse Franca ka pjesën më të lartë të energjisë bërthamore në përzierjen e saj të energjisë elektrike (68.9% në 2021) në BE, çmimet e saj të energjisë elektrike ishin dukshëm nën mesataren e BE-së, me 23.2 € për 100 kWh në gjysmën e parë të 2023.

Ky nuk ishte rasti për Belgjikën, ku pjesa e bërthamës në prodhimin e saj të energjisë elektrike ishte 50.6%. Belgjika doli e dyta në listën e çmimeve më të shtrenjta të energjisë elektrike. Çmimet e energjisë elektrike shtëpiake u rritën në 22 vende të BE-së në gjysmën e parë të 2023 krahasuar me gjysmën e parë të 2022, sipas të dhënave të Eurostat, dhe çmimet e gazit u rritën në 20 nga 24 anëtarët e BE-së.

Holanda regjistroi rritjen më të madhe nga viti në vit në çmimet e energjisë elektrike me një milje shteti, me 953%. Sipas Eurostat, kjo rritje e jashtëzakonshme lidhet me disa faktorë: jo vetëm që masat e lehtësimit të taksave nga viti 2022 u ndërprenë në vitin 2023, por në të njëjtën kohë, taksat për energjinë elektrike familjare u dyfishuan. Megjithatë, qeveria duhet të inkorporojë një kufi çmimi që do të ulë çmimet në të gjitha nivelet në mënyrë mjaft të konsiderueshme në vitin 2023.

Ndryshimi i çmimeve të energjisë elektrike ndërmjet gjysmës së parë të vitit 2022 dhe 2023

(Bazuar në monedhat kombëtare)

Holanda u pasua nga Lituania (88%), Rumania (77%) dhe Letonia (74%). Nga ana tjetër, çmimet e energjisë elektrike ranë në pesë vende anëtare të BE-së, me Spanjën që regjistroi një rënie të ndjeshme prej 41%, e ndjekur nga Danimarka me 16%.

Eurostat ka regjistruar një ndryshim dramatik në sasinë e energjisë që BE-ja ka importuar nga Rusia që kur filloi luftën e saj kundër Ukrainës. Një rritje e madhe e burimeve të rinovueshme, si dhe gazit nga Norvegjia dhe SHBA-ja, ka ndihmuar për të kompensuar rënien dramatike të energjisë ruse. Ndryshimi më i habitshëm mund të shihet në gazin natyror.

Importet e gazit natyror të BE-së nga Rusia përbënin pothuajse 50% të totalit para luftës. Kjo u ul ndjeshëm në vitin 2022, duke zbritur në 12% në tetor. Mbetet për t’u parë nëse shpërthimi i fundit i luftës së Hamasit në Izrael do të ketë një efekt të ngjashëm dhe të qëndrueshëm në furnizimet dhe çmimet europiane të energjisë.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.