A mund të jetë më efektive taksa e karbonit për artikujt luksoz?

Një studim i botuar këtë javë në revistën akademike One Earth ka zbuluar se taksimi i artikujve luksoz do të ishte më efektiv në reduktimin e prodhimit të karbonit sesa skemat aktuale. Taksimi i artikujve luksoz si fluturimet dhe SUV-të do të zvogëlonte më shumë emetimet e gazeve serrë sesa një taksë totale e karbonit për të gjitha mallrat, ka zbuluar një studim i ri.

Në luftën e vazhdueshme për të reduktuar emetimet e karbonit dhe ndryshimet e ngadalta klimatike, ligjet dhe politikat e reja po diskutohen vazhdimisht. Nëse vendet do të arrijnë objektivat e tyre të reduktuara të emetimeve, gjërat duhet të ndryshojnë.

Taksat e karbonit janë tarifa që kompanitë duhet të paguajnë për çdo ton karbon të emetuar mbi kufirin e caktuar. Qëllimi i taksës është të inkurajojë prodhuesit dhe shpërndarësit që të zvogëlojnë gjurmën e tyre të karbonit dhe të investojnë në procese alternative, më miqësore me mjedisin, prodhimi ose shpërndarjeje.

Aktualisht, taksat e karbonit janë të njëjta në të gjithë sektorët ekonomikë – pavarësisht nga produkti apo shërbimi që shitet. Shpesh, të ardhurat nga kjo taksë vendosen për kërkimin dhe zhvillimin e energjisë së gjelbër.

Njëzet e shtatë vende aktualisht kanë taksa të konsiderueshme të karbonit: Argjentina, Kanadaja, Kili, Kina, Kolumbia, Danimarka, Bashkimi Europian, Japonia, Kazakistani, Koreja e Jugut, Meksika, Zelanda e Re, Norvegjia, Singapori, Afrika e Jugut, Suedia, Britania e Madhe dhe Ukraina.

BE-ja ka skemën e saj të emetimeve të quajtur EU ETS e cila u krijua në 2005. Kompanitë që janë pjesë e EU ETA mund të blejnë dhe shesin karbon që lejohen të emetojnë sipas kësaj skeme, përpara se të dorëzojnë lejimet e tyre në fund të vitit. Çdo vit BE-ja redukton kufirin, duke rezultuar në një rënie prej 43 % të emetimeve nga prodhimi i energjisë dhe nxehtësisë dhe sektorët industrialë me intensitet energjie që nga fillimi i tij.

Megjithatë, disa studiues besojnë se kjo është një mënyrë joefektive për të reduktuar emetimet e amvisërive, pasi disa produkte me karbon të lartë si ngrohja dhe karburanti janë artikuj thelbësorë për jetën e përditshme. Me një tarifë të njëtrajtshme të karbonit, familjet me të ardhura të larta dhe me të ardhura të ulëta tarifohen njësoj, duke penalizuar në mënyrë disproporcionale ata me paga më të ulëta.

Studiuesi Yannick Oswald dhe ekipi i tij modeluan rezultatet e taksimit të karbonit vetëm për mallrat luksoze në 88 vende, që përfaqësojnë afërsisht 90 % të popullsisë globale. Produktet e përcaktuara si “luks” ndryshonin sipas vendndodhjes, bazuar në mënyrën se si konsumatorët kishin gjasa t’i përgjigjeshin çmimeve të rritura.

Duke marrë si shembull SHBA-në, ekipi i Yannick aplikoi një taksë uniforme të karbonit prej 150 dollarë (135 euro) për ton dhe e mati atë kundrejt një takse të ndryshueshme për mallrat e luksit. Ngrohja e shtëpisë u modelua me 100 dollarë (90 euro) për ton, pajisjet shtëpiake me 200 dollarë (180 euro) për ton dhe paketa e pushimeve me 300 dollarë për ton. Taksa uniforme rezultoi në një reduktim mesatar kombëtar të emetimeve prej 4.4 %. Sipas taksës për mallrat e luksit, kjo u rrit në 4.8 %.

Rezultatet e studimit janë mjaft interesante. Gjetjet sugjeruan se nëse të gjitha 88 vendet do të miratonin taksat e luksit, ka të ngjarë të jepte 75 % të reduktimeve të emetimeve të nevojshme për të mbajtur ngrohjen globale nën 2°C deri në vitin 2050. Megjithatë, për të arritur objektivat e emetimeve të karbonit të përcaktuara në Marrëveshjen e Parisit, Yannick thotë se kjo skemë do të duhet të fillojë, “menjëherë, në mënyrë universale dhe me çmime të larta dhe në rritje të shpejtë të karbonit në krahasim me çdo politikë aktualisht në fuqi”.

Reduktimi i karbonit nuk është as përfitimi i vetëm i teorizuar në këtë skenar. Veçanërisht në vendet me të ardhura më të larta, boshllëqet në pabarazi gjithashtu ka të ngjarë të zvogëlohen. Meqenëse shumë nga shkurtimet do të ishin në artikujt e luksit dhe jo në gjërat thelbësore shtëpiake, do të kishte “efekte më të drejta të shpërndarjes”, sipas Yannick.

Vetëm taksimi i artikujve luksoz mund të mos jetë realist. Zbatimi i një takse luksi do të ishte tepër kompleks, pasi thjesht mbledhja e të dhënave të mjaftueshme për çdo produkt do të ishte një ndërmarrje kolosale. Ajo gjithashtu ka të ngjarë të përballet me sfida politike, pasi taksimi i të pasurve shpesh ka nevojë për justifikim thelbësor që votuesit ta mbështesin atë.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.