Jetëgjatësia: Cilët europianë po jetojnë më gjatë?

Jetëgjatësia në BE pritet të bëhet një pikë kyçe e politikës ndërsa kontinenti lufton me një popullsi të plakur. Jetëgjatësia mesatare e një europiani në lindje është 80.1 vjet sipas shifrave të vitit 2021, megjithatë është mashtruese të zbatohet kjo në të gjithë kontinentin.

Statistikat e fundit të publikuara këtë javë nga databaza zyrtare e Europës, Eurostat tregojnë ndarjen midis rajoneve të ndryshme të Europës kontinentale, me jetëgjatësi mesatare që varion nga 69 në 85 vjet. Nga 242 rajonet NUTS 2, sistemi i BE-së për ndarjen e territorit ekonomik Severozapazen i Bullgarisë kishte një jetëgjatësi mesatare prej 69.7 vjetësh, ndërsa më e larta u vërejt në Madrid, Spanjë me 85.4.

Rritja e standardeve të jetesës, përmirësimi i mënyrës së jetesës dhe arsimimi më i mirë, si dhe aksesi më i madh në shërbime shëndetësore cilësore, rezulton në shifra më të larta dhe ato më të ulëta sinjalizojnë mungesën e këtyre faktorëve. Gratë kishin një jetëgjatësi më të lartë në të gjitha rajonet me shifra të disponueshme dhe në përgjithësi, femrat pritej të jetonin 5.7 vjet më shumë se meshkujt në Europë.

Në shkallë vendi, Lihtenshtajni mbajti jetëgjatësinë më të lartë në vitin 2021, me 84.4 vjet. Jetëgjatësia mesatare e zviceranëve në lindje ishte 83.9 vjet, e ndjekur nga 83.3 vjet për spanjollët dhe 83.2 vjet për finlandezët. Jetëgjatësia në Europë po rritej me një ritëm relativisht të qëndrueshëm deri në vitin 2019, me një jetëgjatësi prej 81.3 vjetësh. Megjithatë, vitet e mëvonshme kanë parë rënie rekord në numër, gjë që shpesh i atribuohet efekteve të pandemisë COVID-19.

Shifrat e vitit 2021 janë një rënie e mëtejshme nga jetëgjatësia e vitit 2020 prej 80.4 vjetësh. Ekspertët besojnë se rënia përfundimisht do të largohet, duke iu falënderuar uljes së shkallës së vdekshmërisë foshnjore dhe aksesit më të mirë ndaj faktorëve që rrisin standardet e jetesës. Kjo reflektohet edhe në statistikat mbarëkombëtare, pasi vendet me rezultate të larta në Indeksin e Zhvillimit Njerëzor përbëjnë vendet e para.

Jetëgjatësia në lindje është numri mesatar i viteve që një fëmijë i porsalindur mund të jetojë, bazuar në disa faktorë duke përfshirë kohën, rajonin dhe kushtet para-ekzistuese, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë. Treguesi merr parasysh normat e vdekjeve specifike sipas gjinisë dhe moshës që mbizotërojnë në kohën e lindjes, për një vit të caktuar, në një vend, territor ose zonë gjeografike të caktuar.

I përshëndetur shpesh si një mjet kritik për të mbajtur gjurmët e mirëqenies së shoqërisë, treguesi është thelbësor për zhvillimin e politikave qeveritare. Franca, për shembull, po përballet me sfidën e një popullsie me jetë më të gjatë dhe tendosjen që rezulton në sistemin e sigurimeve shoqërore dhe sistemin e kujdesit shëndetësor.

Për të adresuar sfidën, qeveria franceze miratoi një sërë reformash në fillim të këtij viti, që synojnë rritjen e moshës së pensionit dhe inkurajimin e individëve për të punuar më gjatë. Vendimi shkaktoi protesta në të gjithë vendin. Por Franca nuk është e vetmja që po përballet me një popullsi të plakur, dhe francezët nuk po jetojnë as më gjatë. Në të gjithë Europën, metrika e jetëgjatësisë ka qenë në një trajektore në rritje për disa dekada.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.