Ky është i pari vend në historinë moderne që ka humbur të gjitha akullnajat e tij!

Rritja e temperaturave e ka bërë këtë vend të parën në historinë moderne që humbet të gjitha akullnajat. Venezuela ka humbur akullnajën e saj të fundit, duke e bërë atë kombin e parë në historinë moderne që mban këtë rekord të palakmueshëm. Të paktën pesë akullnaja të tjera janë zhdukur në vendin e Amerikës së Jugut gjatë shekullit të kaluar pasi ndryshimet klimatike rritin temperaturat në Ande. Vendi humbi 98 për qind të zonës së tij akullnajore midis 1952 dhe 2019, tregon hulumtimi.

Që nga viti 2011, Humboldt – i njohur gjithashtu si La Corona – qëndronte si akullnaja e fundit e mbetur e Venezuelës. Tani është tkurrur aq shumë sa shkencëtarët e klimës e kanë riklasifikuar atë si një fushë akulli, raporton gazeta britanike The Guardian.

Çfarë është saktësisht një akullnajë?

Akullnajat janë masa të trasha akulli të ngrirë që lëvizin ngadalë në zbritje nën peshën e tyre, duke gërryer tokën përreth. Ato formohen kur bora ngjeshet në akull gjatë shumë shekujve. Shumica e akullit të planetit ruhet në rajonet polare, por ka akullnaja në disa rajone malore të tropikëve – kryesisht në Amerikën e Jugut.

Iniciativa Ndërkombëtare e Klimës së Kriosferës (ICCI), një rrjet ekspertësh dhe studiuesish, postoi këtë javë në Twitter se Humboldt është bërë “shumë i vogël për t’u klasifikuar si akullnajë”. Ndërsa nuk ka asnjë standard universal për të përcaktuar se sa e madhe duhet të jetë një masë për t’u numëruar si akullnajë, pranohet gjerësisht se ato duhet të mbulojnë një minimum prej 10 hektarësh.

Pse janë zhdukur akullnajat e Venezuelës?

Temperaturat po ngrohen më shpejt në lartësitë më të larta të Tokës sesa në ultësirat. Kjo ka bërë që akullnaja e fundit e Venezuelës të bjerë më shpejt se sa pritej. Në vitin 2019, shkencëtarët parashikuan se Humboldt mund të zhdukej brenda dy dekadave, por raportohet se tashmë është tkurrur në më pak se dy hektarë.

Shtresa e akullit është vendosur brenda Parkut Kombëtar të Sierra Nevada në gati 5000 metra mbi nivelin e detit. Monitorimi i tij ka qenë i vështirë vitet e fundit për shkak të situatës së trazuar politike të Venezuelës, me ndërprerjet dhe mungesat e gazit të zakonshme dhe pajisjet e pakta. Por disa shkencëtarë të guximshëm kanë marrë përsipër të mbajnë të dhënat e të dhënave dhe të monitorojnë se si temperaturat dhe jeta e bimëve po ndryshojnë në rajon.

Cili është ndikimi i akullnajave të humbura të Venezuelës?

Humbja e akullnajave mund të ketë një ndikim shkatërrues në ekosistemet malore. Në shkëmbinjtë e lënë pas ndërsa Humboldt është tërhequr, shkencëtarët mendojnë se një ekosistem i ri që i ngjan Páramos një kullotë malore të mbuluar nga mjegulla që shtrihet midis majës së vijës së pemëve dhe fundit të akullnajës, përfundimisht mund të fillojë të zhvillohet.

Midis asaj vizite dhe udhëtimit të tij të fundit në dhjetor 2023, Humboldt u përgjysmua. Ngjashëm me ato të përdorura në Austri dhe Zvicër vitet e fundit, batanije gjigante termike u mbuluan mbi akullnajë nga qeveria në fund të vitit 2023 në një përpjekje përfundimtare për ta shpëtuar atë, por ishte tepër vonë.

Është ende për t’u parë se sa shpejt mund të formohet toka e re ku akulli është shkrirë, dhe nëse speciet bimore dhe shtazore do të jenë në gjendje të përshtaten me ndryshimet e temperaturave dhe potencialisht që të duhet të jetojnë në lartësi më të larta. Megjithëse është një problem më i vogël në Venezuelë, akullnajat janë gjithashtu një burim i rëndësishëm uji në vendet e tjera të Amerikës së Jugut. Indonezia, Meksika dhe Sllovenia mund të jenë vendet e ardhshme që do të humbasin akullnajat e tyre të fundit.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.