Nga qepa te orizi, ka një ‘rritje’ globale të çmimeve të ushqimeve bazë. A është ndryshimi klimatik fajtor?

Ndryshimet klimatike, El Niño dhe lufta e Rusisë kanë bërë që çmimet e ushqimeve të rriten pasi vendet po kufizojnë eksportet. Si të gatuani një vakt kur një përbërës kryesor është i papërballueshëm? Kjo pyetje po bëhet në familjet në mbarë botën pasi ato po përballen me mungesë të ushqimeve thelbësore si orizi, vaji i gatimit dhe qepa.

Kjo për shkak se vendet kanë vendosur kufizime në ushqimin që eksportojnë për të mbrojtur furnizimet e tyre nga efekti i kombinuar i luftës në Ukrainë, kërcënimi i El Niños për prodhimin e ushqimit dhe dëmtimi në rritje nga ndryshimet klimatike. Është një goditje e trefishtë që po çon në rritje të çmimeve të ushqimeve dhe situata të dëshpëruara në mbarë botën.

Mungesa e qepëve të Tanzanisë këtë vit janë pjesë e “ngjitjes” së kufizimeve të ushqimit nga vendet e trembura nga mungesa e furnizimit dhe rritja e kërkesës për prodhimet e tyre. Në nivel global, 41 kufizime të eksportit të ushqimit nga 19 vende janë në fuqi, duke filluar nga ndalimet e plota te taksat.

India ndaloi dërgesat e disa orizit në fillim të këtij viti, duke rezultuar në një mungesë prej afërsisht një të pestës së eksporteve globale. Myanmari fqinj, furnizuesi i pestë më i madh në botë i orizit, u përgjigj duke ndaluar disa eksporte të drithit.

India gjithashtu kufizoi dërgesat e qepëve pas reshjeve të çrregullta – të nxitura nga ndryshimet klimatike që dëmtuan të korrat. Kjo bëri që çmimet në Bangladeshin fqinj të rriten dhe autoritetet po përpiqen të gjejnë burime të reja për perimet.

Diku tjetër, një thatësirë në Spanjë ndikoi në prodhimin e vajit të ullirit. Ndërsa blerësit europianë iu drejtuan Turqisë, çmimet e vajit të ullirit u rritën në vendin mesdhetar, duke bërë që autoritetet atje të kufizojnë eksportet. Maroku, gjithashtu duke u përballur me një thatësirë përpara tërmetit të fundit vdekjeprurës, ndaloi eksportimin e qepëve, patateve dhe domateve në shkurt.

Çmimet e ushqimeve në mbarë botën, thonë ekspertët, do të përcaktohen nga ndërveprimi i tre faktorëve: si do të funksionojë El Niño dhe sa zgjat, nëse moti i keq dëmton të korrat dhe nëse shkakton më shumë kufizime eksporti, dhe e ardhmja e luftës së Rusisë në Ukrainë. Kombet ndërluftuese janë të dy furnizuesit kryesorë globalë të grurit, elbit, vajit të lulediellit dhe ushqimeve të tjera, veçanërisht për vendet në zhvillim ku çmimet e ushqimeve janë rritur dhe njerëzit janë të uritur.

Një El Niño është një fenomen natyror që ndryshon modelet globale të motit dhe mund të rezultojë në mot ekstrem, duke filluar nga thatësira në përmbytje. Ndërsa shkencëtarët besojnë se ndryshimi i klimës po e bën këtë El Niño më të fortë, ndikimi i tij i saktë në prodhimin e ushqimit është i pamundur të zbulohet deri pasi të ketë ndodhur. Por shenjat e para janë shqetësuese.

Rreziqet klimatike nuk kufizohen vetëm tek orizi, por zbatohen për çdo gjë që ka nevojë për reshje të qëndrueshme për të lulëzuar, duke përfshirë bagëtinë. Perimet, pemët frutore dhe pulat të gjitha do të përballen me stresin e nxehtësisë, duke rritur rrezikun që ushqimi të prishet. Kjo ngushton më tej furnizimet ushqimore dhe nëse eksportet e drithërave nga Ukraina nuk zgjidhen, do të ketë mungesa shtesë në ushqim për bagëtinë dhe plehrat.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.