Pabarazia dhe niveli i borxhit i hapin rrugën populizmit – Shqetësimet ekonomike nxisin trazira politike dhe dhunë

Si një vorbull që përfshin globin, shqetësimet ekonomike po nxisin trazira politike dhe dhunë në vendet e varfra dhe të pasura. Në Kenian e mbushur me borxhe, protestat për një rritje të propozuar të taksave javën e kaluar rezultuan në dhjetëra vdekje. Ndërkohë në Bolivi, ku banorët janë në radhë për gaz natyror, një gjeneral udhëhoqi një përpjekje të dështuar për grusht shteti, duke thënë se presidenti “po varfëronte vendin”.

Dhe në Francë, pas muajsh mobilizimesh rurale, e djathta ekstreme fitoi raundin e parë të zgjedhjeve, me partinë nacionaliste dhe anti-emigrantë të Le Pen që për pak mori pushtetin absolut. Shkaqet, konteksti dhe rrethanat ndryshojnë, por një faktor i përbashkët është i qartë: rritja e pabarazisë, ulja e fuqisë blerëse dhe shqetësimi në rritje se brezi i ardhshëm do të jetojë më keq se ky aktual.

Rezultati është se qytetarët në shumë vende që përballen me një perspektivë të zymtë ekonomike kanë humbur besimin në aftësinë e qeverive të tyre për t’u përballur. Reagimi shpesh synon demokracinë liberale dhe kapitalizmin demokratik, me lëvizjet populiste që shfaqen si në të majtë ashtu edhe në të djathtë.

Në muajt e fundit, frika financiare ka ndezur protesta – ndonjëherë të dhunshme – në vende me ekonomi të qëndrueshme si Polonia dhe Belgjika, por edhe në ato që luftojnë me borxhe të pamenaxhueshme si Argjentina dhe Sri Lanka. Edhe në SHBA, ku ekonomia ka rezultuar elastike, shqetësimet ekonomike qëndrojnë pjesërisht pas rikthimit të mundshëm të Donald Trump, i cili shpesh miraton retorikë autoritare.

Ekonomistët dhe analistët thonë se një zinxhir ngjarjesh të nisura nga pandemia krijuan një krizë akute financiare, duke krijuar terrenin për trazirat e sotme. Më vonë, ndërsa jeta u kthye në normalitet, fabrikat dhe shitësit me pakicë nuk ishin në gjendje të plotësonin kërkesën e reduktuar, duke rritur çmimet. Pushtimi rus i Ukrainës shkaktoi tronditje të reja.

Bankat qendrore u përpoqën të frenonin inflacionin duke rritur normat e interesit, të cilat nga ana e tyre shtrydhën më tej bizneset dhe familjet. Çmimet mbeten të larta dhe në disa vende kostoja e bukës, vezëve dhe ngrohjes është edhe katër herë më e lartë se disa vite më parë. Si zakonisht, vendet më të varfra dhe më të cenueshme u goditën më rëndë.

Dorina Kurtaj / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.