Vaji i ullirit ‘në telashe’ – Vapa ekstreme dhe thatësira po e shtyjnë industrinë në krizë!

Temperaturat përvëluese që kanë përfshirë Europën Jugore këtë verë jo vetëm që po marrin jetë dhe po e mbushin tokën me zjarre shkatërruese, por janë gjithashtu një lajm shumë i keq për pemët e ullirit, me ekspertët e industrisë së vajit të ullirit që paralajmërojnë për rritje të çmimeve dhe mungesa të mundshme.

Kur është shumë nxehtë, pemët e ullirit lëshojnë frutat e tyre për të kursyer lagështinë ose për të prodhuar fruta në kurriz të shëndetit të pemës. Temperaturat shumë të larta janë veçanërisht të rrezikshme në pranverë, gjatë lulëzimit.

Situata është edhe më shqetësuese pasi vjen pas një korrjeje të keqe të ullirit vitin e kaluar, pas verës më të nxehtë të regjistruar në Europë. Në Spanjë, prodhuesi më i madh në botë i vajit të ullirit, prodhimi ra në afërsisht 620,000 tonë metrikë, krahasuar me mesataren pesëvjeçare prej rreth 1.3 milionë tonë metrikë.

Këtë verë, nxehtësia pushtoi pjesë të rajonit të Mesdheut, duke sjellë një “ferr të nxehtë”, shkencëtarët thonë se do të ishte praktikisht e pamundur pa ndryshimet klimatike. Ai ka prekur Spanjën, e cila ka parë valë të nxehta që nga prilli, kur temperaturat u shtynë drejt 40 gradë Celsius, si dhe vende të tjera prodhuese të vajit të ullirit si Italia dhe Greqia.

Shtrirja e plotë e dëmit nuk do të dihet deri pas kohës së korrjes në tetor dhe nëntor, por prodhimi europian i vajit të ullirit mund të bjerë me 700,000 tonë metrikë, një rënie prej më shumë se 30% krahasuar me mesataren pesëvjeçare. Çmimet me shumicë të vajit të ullirit janë dyfishuar në krahasim me të njëjtën kohë të vitit të kaluar dhe të gjitha treguesit tregojnë për një mungesë në të korrat e ardhshme.

Këshilli Ndërkombëtar i Ullirit nuk e quajti situatën krizë, por një zëdhënës tha se “ne po përballemi me një situatë komplekse si pasojë e ndryshimeve klimatike”. Në nivel global, prodhimi i vajit të ullirit parashikohet të bjerë 20% midis tetorit 2022 dhe shtatorit 2023. Nxehtësia ekstreme është ndikimi klimatik ndaj të cilit të korrat janë më të prekshme, kryesisht sepse shkakton stresin e ujit. Të lashtat janë ngecur midis një atmosfere të etur dhe tokave të thata, të cilat mund të çojnë në dëmtime të qëndrueshme.

Në Itali, e cila është goditur nga nxehtësia, thatësira dhe përmbytjet këtë verë, të korrat e frutave janë goditur veçanërisht rëndë, tha Lorenzo Bazzana, menaxher ekonomik për shoqatën e fermerëve italianë, Coldiretti. Vjelja e qershisë është ulur me rreth 60%, pjeshkët dhe nektarinat vlerësohet të jenë me rreth 30% dhe kajsitë me 20%. Në telashe janë edhe domatet, të dëmtuara nga breshëri dhe të djegura nga dielli. Ndryshimet klimatike po prishin bujqësinë në Itali, ashtu si në të gjithë botën.

Ekspertët paralajmërojnë për më keq për prodhimin e ushqimit, pasi kriza klimatike e shkaktuar nga njerëzit rrit shpeshtësinë dhe ashpërsinë e motit ekstrem. Deri më tani, sistemi global i ushqimit ka rezultuar relativisht elastik pavarësisht verës gjithnjë e më të nxehtë. Por moti ekstrem po përshpejtohet më shpejt sesa sugjerojnë modelet klimatike, që do të thotë se rreziqet klimatike janë ndoshta më të mëdha dhe ndodhin më shpejt nga sa kanë parashikuar shumica e njerëzve.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.