2024, viti i një rendi të ri ekonomik – Investitorët paralajmërojnë transformimin e rëndësishëm

Investitorët duken të bindur se bankat qendrore të mëdha perëndimore janë pranë një ndryshimi të shumëpritur, nga rritja e normave të interesit deri tek ulja e tyre. Tregjet u rritën si rezultat, por viti 2024 mund të rezervojë surpriza pasi bota përshtatet me një rend ekonomik ku paratë nuk janë më ‘të lira’.

Aksionet globale u rritën dhe yield-et më të larta të obligacioneve qeveritare ranë javët e fundit, pavarësisht se bankierët qendrorë paralajmëruan kundër basteve kryesore. Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për shembull, investitorët aktualisht janë pozicionuar efektivisht për Rezervën Federale, duke e udhëhequr ekonominë drejt një uljeje të përsosur, duke ulur inflacionin pa shkaktuar një recesion.

Bindja e tregut vjen pasi ekonomia amerikane i befasoi njerëzit me elasticitetin e saj. Kjo u zbut pjesërisht nga kursimet ‘pandemike’ të konsumatorëve dhe atraktiviteti i Amerikës si një port i sigurt për investime në një botë gjithnjë e më kaotike. Ata mund të kenë të drejtë, pasi sipas një ekonomisti të njohur dhe ish-zyrtar i Fed-it, ky i fundit ka menaxhuar ulje të buta më shpesh sesa besohet përgjithësisht.

Por shumë investitorë dhe drejtues mendojnë se probabiliteti është i ulët. Kursimet e epokës së pandemisë po shterohen dhe retë e stuhisë po mblidhen, veçanërisht me zgjedhjet jo dhe aq të qeta që priten në SHBA.

Investitorët po vënë bast se Fed mund të ulë normat deri në 1.5% deri në fund të vitit 2024, por kjo do t’i lërë ende normat e politikës afër 4%, më të larta se sa ka qenë për shumicën e dy dekadave të fundit. Në atë nivel, politika monetare do të jetë ende një zvarritje e rritjes, pasi do të ishte mbi të ashtuquajturën normë neutrale në të cilën ekonomia as nuk zgjerohet dhe as tkurret.

Kësaj panorame i duhen shtuar një mori rreziqesh të tjera për perspektivën e vitit 2024 – dy luftëra të mëdha, tensione të rritura gjeopolitike që e kanë vënë në mënyrë të vendosur globalizimin në drejtim të kundërt dhe zgjedhje në disa vende që mund të ndryshojnë rrënjësisht rendin botëror në mënyra të papritura.

Normat e interesit mbështesin gjithçka, nga rritja ekonomike deri te çmimi i aktiveve financiare dhe sa kushton të marrësh hua për të blerë një automjet ose një shtëpi. Normat më të larta i bëjnë asetet më të rrezikshme, të tilla si stoqet e teknologjisë dhe kriptovalutat më pak tërheqëse, pasi investitorët mund të fitojnë një kthim të mirë pa pasur nevojë të marrin përsipër shumë rrezik.

Me paratë më të vështira për t’u arritur, bastet më të rrezikshme mund të dështojnë duke çuar në ngjarje të tilla si kriza bankare rajonale e SHBA-së marsin e kaluar. Ndërsa bizneset luftojnë, ato pakësohen. Njerëzit humbasin vendet e punës dhe ato të rejat janë të pakta. Ndërsa Fed dhe bankat e tjera kanë rritur normat për më shumë se një vit, bota ende nuk ka përfunduar tranzicionin nga koha kur paratë ishin të lira. Prandaj 2024 ka të ngjarë të jetë viti kur efektet e atij tranzicioni shfaqen më qartë.

Kjo do të thotë se kompanitë – dhe në disa raste, vende të tëra – do të duhet të ristrukturojnë detyrimet e tyre të borxhit, pasi nuk mund të përballojnë më të paguajnë interesa. Një pjesë e kësaj është tashmë e dukshme në negociatat e borxhit në tregjet në zhvillim dhe falimentimet në rritje të kompanive. Falimentimet e korporatave në SHBA kanë arritur nivelin më të lartë që nga viti 2020.

Dorina Kurtaj /SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.