Çfarë sjell të re Plani i Zgjerimit të BE? – Treg unik që rrit ekonomitë me 10 %, 6 miliardë euro grante e kredi me koncesion 

Plani i Zgjerimit të Ballkanit Perëndimor bazohet në 4 shtylla.

Referuar dokumentit të publikuar nga vetë Bashkimi Europian, shtylla e parë është rritja e integrimit ekonomik me Tregun Unik të Bashkimit Europian,  Shtylla e dytë, është rritja e integrimit ekonomik brenda Ballkanit Perëndimor përmes Tregut të Përbashkët Rajonal. Ky hap, parashikohet të të shtojë  10% në ekonomitë e tyre.

Shtylla e tretë është përshpejtimi i reformave themelore ndërsa shtylla e katërt, rritja e ndihmës financiare.

Plani i zgjerimit parashikohet të zbatohet nëpërmjet një instrumenti të ri financimi: Propozimi prej 6  miliardë euro i Reformës për Zgjerimin e Ballkanit Perëndimor.

Por çfarë parashikon shtylla e parë?

Shtylla 1-  AFRIMI I BALLKANIT PERËNDIMOR ME TREGUN E  PËRBASHKËT TË BE-SË

Bashkimi Europian do të hapë zona të caktuara të tregut të përbashkët të BE-së për partnerët e Ballkanit  Perëndimor përpara anëtarësimit duke sjellë përfitime të prekshme për qytetarët e tij.  Partnerët e Ballkanit Perëndimor do të duhet të ndërmarrin reforma themelore, sipas  acquis dhe të përmbushin detyrimet e tyre në kuadër të Tregut të Përbashkët Rajonal.

Vëmendje do t’i kushtohet 7 fushave prioritare.

-Lëvizjes së lirë të mallrave

-Lëvizjes së lirë të shërbimeve dhe punëtorëve

-Qasjes në Zonën e Pagesave në Euro

-Lehtësimit të transportit rrugor

-Integrimit dhe dekarbonizimit të Tregjeve të Energjisë

-Tregut të Unifikuar Digjital

-Integrimit në zinxhirët e furnizimit industrial

Shtylla 2- THELLIMI I INTEGRIMIT EKONOMIK RAJONAL BRENDA BALLKANIT PERËNDIMOR

Në këtë shtyllë parashikohet zhvillimi i një Tregu të Përbashkët Rajonal që konsiderohet thelbësor për dy arsye:

-për të zhbllokuar potencialin ekonomik të rajonit, për të krijuar  mundësi për biznesin dhe punëtorët dhe për ta bërë Ballkanin Perëndimor një vend më tërheqës për investitorët evropianë. Krijimi i një Tregu të Përbashkët Rajonal, vlerësohet se do të shtonte 10 %të Prodhimit të Brendshëm Bruto të rajonit, në ekonomitë e Ballkanit Perëndimor me kalimin e kohës.

Dhe arsyeja e dytë,  bazohet në miratimin dhe zbatimin e standardeve të BE-së, që është një  hap drejt Tregut Unik të BE-së.

Shtylla 3- PËRSHPEJTIMI I REFORMAVE THEMELORE

Për të rritur konvergjencën socio-ekonomike, partnerët e Ballkanit Perëndimor do të duhet të ndërmarrin reforma në fushat bazë.  Secili partner i Ballkanit Perëndimor do të përgatisë një Agjendë  Reformash me një sërë reformash prioritare të ndara në piketa, të  ashtuquajturat “kushtet e pagesës”. Përfundimi i tyre do të nxisë  lirimin e fondeve nga Plani i ri i Zgjerimit.  Përshpejtimi i reformave do të sjellë përmirësimin e rritjes ekonomike duke përfshirë tërheqjen e  investimeve të huaja dhe forcimin e stabilitetit rajonal si dhe ndihmën ndaj partnerëve të Ballkanit Perëndimor për të ecur përpara drejt anëtarësimit në BE.

Shtylla 4- RRITJA E NDIHMËS FINANCIARE

Bashkimi Europian po propozon një instrument të ri financimi: një Lehtësi Reforme dhe Zgjerimi  për vendet e Ballkanit Perëndimor prej 6 miliardë eurosh, duke kombinuar grantet dhe huatë koncesionare. Ky instrument i ri, pasi të miratohet nga Parlamenti  dhe Këshilli Evropian, do të plotësojë ndihmën aktuale financiare në kuadër të  Instrumentit për Asistencën e Para-Aderimit (IPA III). Lehtësia do të ofrojë një mbështetje financiare totale maksimale  prej 6 miliardë eurosh për 2024-2027:

• 2 miliardë euro grante në pritje të marrëveshjes për rishikimin e Kornizës Financiare Shumëvjeçare
• 4 miliardë euro kredi me koncesion

SI DO TË FUNKSIONOJË LEHTËSIA E RE?

Një minimum prej 3 miliardë eurosh (2 miliardë euro grante dhe 1 miliard euro kredi të favorshme) do të shkojnë për investime përmes Kornizës së  Investimeve të Ballkanit Perëndimor (WBIF). 3 miliardë euro të mbetura në kredi të favorshme do të përfitojnë qeveritë  në Ballkanin Perëndimor, me kusht që ato të përmbushin Agjendat e Reformës.

Pagesat do të bëhen dy herë në vit, në bazë të kërkesave të paraqitura  nga partnerët e Ballkanit Perëndimor dhe pas verifikimit nga Komisioni  për arritjen e kushteve dhe parakushteve përkatëse të pagesës, si  stabiliteti makrofinanciar, menaxhimi i shëndoshë i financave publike,  transparenca dhe mbikëqyrja e buxhetit.

Nëse kushtet e pagesës nuk plotësohen, Komisioni do të pezullojë  ose do të zbresë një shumë përkatëse nga pagesa. Partneri i Ballkanit  Perëndimor do të ketë 1-2 vjet kohë për të përmbushur kushtet, në të  kundërt shuma do të rishpërndahet mes të tjerëve në vitet në vijim.

SCAN

 

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.