Dy luftëra dhe 50 zgjedhje – Krizat politike që kërcënojnë ekonominë globale

Sulmet Houthi ndaj anijeve tregtare në Detin e Kuq, një nga qendrat më kritike të tregtisë botërore, po shkaktojnë goditje të reja pasigurie në ekonominë botërore – tashmë të përfshirë nga një mori krizash gjeopolitike.

Rreziku që konflikti në Gaza të përshkallëzohet dhe të përhapet në Lindjen e Mesme është më i fundit në një seri krizash të paparashikueshme, pas pandemisë së koronavirusit dhe luftës në Ukrainë, për të goditur, devijuar dhe çorientuar ekonominë globale. Mirëpo, veç të gjithave, brenda vitit të ri që njerëzimi po përgatitet të mirëpresë, është e dukshme një valë destabiliteti politik, me efekte potencialisht të thella dhe afatgjata, në funksion të dhjetëra proceseve zgjedhore.

Mbi dy miliardë njerëz në rreth pesëdhjetë vende, nga India, Meksika dhe Afrika e Jugut, natyrisht në Shtetet e Bashkuara dhe Europë, do të shkojnë në votime. Në total, votuesit në këto zgjedhje “olimpike” të vitit 2024 i përgjigjen 60% të prodhimit ekonomik botëror. Fituesve do t’u kërkohet të bëjnë politika kritike, duke përcaktuar subvencionet e industrisë, lehtësimet tatimore, tranzicionet teknologjike, evolucionin e inteligjencës artificiale, kontrollet rregullatore, kanalet tregtare, investimet, lehtësimin e borxhit dhe tranzicionin e energjisë. Garat elektorale ka të ngjarë të sjellin në pushtet populistët e zemëruar, të cilët mund të shtyjnë për kontrolle më të forta mbi tregtinë, investimet e huaja dhe ndryshimet në menaxhimin e imigracionit. Politika të tilla mund ta çojnë ekonominë globale në “një botë shumë të ndryshme nga ajo me të cilën jemi mësuar. Në shumë vende, skepticizmi për globalizimin është rritur nga rënia e standardeve të jetesës dhe rritja e pabarazive.

Zgjedhjet më të mëdha të vitit të ardhshëm sipas popullsisë janë në Indi, ekonomia me rritjen më të shpejtë në botë duke u përpjekur të konkurrojë me Kinën si një qendër globale e prodhimit. Megjithatë, zgjedhjet në SHBA do të jenë më të rëndësishmet për ekonominë globale.

Javën e kaluar Uashingtoni dhe Brukseli ranë dakord të pezullojnë, deri në zgjedhje, tarifat për çelikun dhe aluminin europian dhe për uiskit dhe motoçikletat amerikane. Kjo marrëveshje thuhet se favorizon Joe Biden, i cili, me votën popullore, duket se po mban një qëndrim të ashpër ndaj marrëveshjeve tregtare. Nga ana tjetër, ish-presidenti Donald J. Trump, si kandidati i supozuar republikan dhe kampioni i proteksionizmit tregtar, ka propozuar vendosjen e një takse 10% për të gjitha mallrat e importuara në SHBA – një veprim agresiv që në mënyrë të pashmangshme do t’i çonte vendet e tjera në hakmarrje.

Zgjedhjet presidenciale të Tajvanit në janar kanë potencialin për të përshkallëzuar tensionet midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës. Në Meksikë, procesi zgjedhor do të përcaktojë qasjen e qeverisë ndaj energjisë dhe investimeve të huaja. Ndërsa një president i ri në Indonezi mund të ndryshojë politikën për mineralet kritike si nikeli.

Për momentin, perspektiva ekonomike globale për vitin e ardhshëm është e përzier. Rritja në shumicën e vendeve të botës mbetet e ngadaltë, ndërkohë që dhjetëra vende në zhvillim janë në rrezik të mospagimit të borxheve të tyre qeveritare. Në anën e mirë, rënia e mprehtë e inflacionit po i shtyn bankierët qendrorë të ulin normat e interesit ose të paktën të ngrijnë rritjen e tyre. Kostot më të ulëta të huamarrjes janë përgjithësisht një nxitje për investime dhe blerje banesash.

Dorina Kurtaj /SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.