Makina fluturuese: Në çfarë pike kemi arritur deri tani?!

Sa afër jemi me makinën fluturuese? A duhet vërtet të përgatitemi për një të ardhme ku do të udhëtojmë me mjete hibride, të afta për të udhëtuar në rrugë, por edhe në qiell? E ardhmja e makinës fluturuese mund të jetë rishkruar përfundimisht 12 qershorin e kaluar, kur Administrata Federale e Aviacionit, organi amerikan që rregullon transportin ajror, dha certifikatën speciale për të fluturuar në Model A, makinën fluturuese të prodhuar nga Alef Aeronautics. Për momentin, makina ose avioni do të mund të fluturojë në hapësira të mbyllura për qëllime demonstrimi ose kërkimi. Me pak fjalë, Qeveria e Shteteve të Bashkuara beson në projekt dhe për këtë arsye ka vendosur të lehtësojë zhvillimin e tij.

Modeli A është në zhvillim që nga viti 2015: është një makinë me dy vende me pamje sportive, ka një distancë të deklaruar prej rreth 320 km në rrugë dhe 180 në ajër, me pak fjalë, ideale për udhëtime me rreze të shkurtër. Ai ngrihet dhe ulet vertikalisht, dhe gjatë ngritjes, kabina rrotullohet rreth boshtit të saj për të kaluar midis modaliteteve të fluturimit vertikal dhe përpara. Njëkohësisht dy gjysmat e trupit shpalosen dhe shndërrohen përkatësisht në krahët e sipërm dhe të poshtëm të këtij biplani unik. Për momentin, askush nuk e ka parë të fluturojë drejtpërdrejt: sipas asaj që mësohet nga faqja e internetit e kompanisë, vetëm një pjesë e vogël e investitorëve me fat kanë mundur ta shohin Modelin A të ngrihet nga toka gjatë një demonstrimi në vitin 2019.

Modeli A tashmë mund të rezervohet në faqen e internetit të kompanisë: 150 dollarë janë të mjaftueshëm, edhe nëse çmimi përfundimtar do të jetë rreth 300,000. Dërgesat e para priten në vitin 2026, por me pranimin e vetë kompanisë ka ende shumë sfida teknologjike për t’u zgjidhur. Disa nga komponentët e nevojshëm, për shembull, thjesht nuk ekzistojnë. Midis tyre, një motor që është mjaft i fuqishëm për ta bërë makinën të fluturojë, por është gjithashtu i lehtë dhe i besueshëm në të njëjtën kohë. Dhe pastaj është çështja e sigurisë: në mënyrë që të miratohet tipi për qarkullimin rrugor, Modeli A do të duhet të plotësojë kriteret specifike të qëndrueshmërisë dhe qëndrueshmërisë, të cilat, megjithatë, janë të vështira për t’u pajtuar me kërkesat e butësisë dhe fleksibilitetit të kërkuara nga një avion.

Për të mos folur për problemet ligjore: për sa kohë që makina lëviz në tokë, duhet të respektojë rregullat e kodit të autostradës, por kur fillon të fluturojë duhet të respektojë kodin e navigacionit ajror. Pikërisht në cilën pikë të procesit të ngritjes pushon e para dhe hyn në fuqi e dyta? Çfarë infrastrukture do të nevojitet për të menaxhuar këto automjete të reja? Dhe… çfarë licence do t’ju duhet për të drejtuar dhe pilotuar atë? Një dokument i publikuar së fundmi nga FAA ngre shumë pyetje praktike në lidhje me makinën fluturuese: nuk është e qartë, për shembull, nga do të nisen. A do të jenë në gjendje të ngrihen nga toka sipas gjykimit të shoferit apo vetëm nga zona të pajisura posaçërisht?

Po zhurma? Dizenjimi i një makine fluturuese të heshtur është shumë kompleks: motorët elektrikë sigurisht që mund të ndihmojnë, por çështja pa dyshim duhet të vlerësohet. Skenari më i mundshëm, të paktën në fazat fillestare, është se makinat fluturuese do të ofrojnë shërbime transporti gjysmë të automatizuara në rrugë specifike, për shembull nga aeroportet në qendrën e qyteteve të mëdha. Me pak fjalë, ata nuk do të mund të fluturojnë ku të duan. Shërbimi, fillimisht shumë i shtrenjtë, do të rezervohet për disa përdorues shumë të pasur. Pasi të testohet, edhe nga pikëpamja e besueshmërisë, kostos dhe sigurisë, shërbimi mund të zgjerohet dhe të bëhet më i aksesueshëm. Por do të duhen disa vite.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.