Çfarë është një rrjedhë detritike ose mbeturinash?

Laura Turconi, gjeologe e Institutit Kërkimor për Mbrojtjen Hidrogjeologjike të Torinos, që i përket CNR, shpjegon se një rrjedhë detritike (ose debris flow), është një proces i transportit të mbeturinave tipike për mjedisin malor.

Është një rrjedhë mbeturinash detritike, nënvizon ajo, dhe jo një rrëshqitje dheu, e cila në përgjithësi shkaktohet nga shirat e dendur shumë të lokalizuara: dendësia e lartë e lejon atë të tërheqë blloqe të mëdha mbeturinash (por edhe artefakte, makina dhe gjithçka që gjendet përgjatë drejtimit të rrjedhës së saj) për distanca të gjata.

“Mbetjet të cilat”, vazhdon Turconi, “mund të notojnë herë pas here me shpejtësi të madhe dhe të depozitohen në zona me një pjerrësi më të ulët ose ku përzierja ngadalësohet. Janë procese jashtëzakonisht të rrezikshme, shpesh për shkak se drejtimet e daljes së rrjedhave ujore janë modifikuar dhe ndryshuar deri në shtrembërim nga struktura urbane”.

Studimi Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara (USGS) shpjegon se rrjedhat e mbeturinave zakonisht ndodhin gjatë periudhave të reshjeve të mëdha ose pas shkrirjes së shpejtë të borës dhe zakonisht e kanë origjinën në shpatet ose malet.

Ata mund të udhëtojnë me shpejtësi mbi 56 km/h dhe mund të mbajnë gurë, pemë dhe makina. Nëse një rrjedhë mbeturinash hyn në një kanal lumi të pjerrët, ai mund të udhëtojë disa kilometra, duke prekur kështu zonat që mund të mos jenë në dijeni të rrezikut.

Veçanërisht të ndjeshme ndaj rrjedhave të mbeturinave janë zonat e prekura më parë nga zjarret, duke përfshirë zonat në rrjedhën e poshtme dhe jashtë zonës së djegur. Rrjedhat e mbeturinave quhen gjithashtu rrjedhat e baltës, rrjedhat e baltës vullkanike (laharët, kur shkaktohen nga një shpërthim vullkanik), ose ortekët e mbeturinave.

Në kushte të caktuara, rrjedhat e mbeturinave mund të shkaktojnë edhe viktima të shumta: ndër katastrofat më të njohura të lidhura me rrjedhat e mbeturinave në shekullin e kaluar, kujtojmë atë të Armero, në Kolumbi – të shkaktuar nga shpërthimi i vullkanit Nevado del Ruiz – i cili në 1985 shkaktoi 20 mijë vdekje dhe atë në shtetin Vargas, në Venezuelë, në vitin 1999, me dhjetëra mijëra viktima.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.