Përshpejtim ‘dramatik’: Zvicra ka humbur 10% të akullnajave të saj në dy vitet e fundit!

Në dy vjet moti ekstrem ka zhdukur 10 % të akullnajave zvicerane, zbulon një studim i ri. Rënia më e madhe që nga fillimi i matjeve është parë në vitin 2022, e ndjekur nga e dyta më e madhe këtë vit, njoftuan sot Akademia Zvicerane e Shkencave (SCNAT) dhe Glacier Monitoring Switzerland (GLAMOS). Sipas raportit, një mungesë e fortë e shiut të dimrit në Alpe, e kombinuar me temperatura shumë të ngrohta, kontribuoi në reshjet e ulëta të borës dhe humbjen masive të akullit.

Në fillim të shkurtit, matjet e reshjeve të borës në 1000 metra mbi nivelin e detit u rritën pak mbi ato që shiheshin në dimrat më pak me dëborë të 1964, 1990 dhe 2007. Por në gjysmën e dytë të muajit, ato ranë në nivele të ulëta rekord, duke arritur vetëm rreth 30 % të mesatares afatgjatë.

Në 2000 metra, më shumë se gjysma e stacioneve të automatizuara matën rekorde të reja minimale 25-vjeçare. Disa metra shkrirje u mat në Valais jugor dhe në luginën Engadin në një nivel mbi 3200 metra, një lartësi në të cilën akullnajat deri vonë kishin mbetur të qëndrueshme. Sipas raportit, në pranverë, situata u kthye në normalitet për pak kohë.

Por moti i thatë dhe shumë i ngrohtë në qershor bëri që grumbulli i borës të shkrihej deri në katër javë më herët se zakonisht. Vera e vitit 2023 ishte më e nxehta në botë që nga fillimi i regjistrimeve. Nga gushti deri në shtator, shërbimi zviceran i motit duhej të ngjitej në një lartësi rekord prej gati 5,300 metrash për të gjetur ‘pikën e ngrirjes’ ose izotermën e shkallës zero.

Ky është pragu midis shtresave të ajrit me temperatura mbi 0°C në lartësi më të ulëta dhe atyre me temperatura nën zero në lartësi më të larta. Rekordi i mëparshëm u vendos më 25 korrik të vitit të kaluar në 5,184 metra.

Ndërsa Zvicra u zhyt në një valë të nxehti, reshjet e pakta të borës së verës u shkrinë shpejt, duke mos arritur të forcojnë akullnajat, sipas SCNAT. Pasi humbën 6 % të vëllimit të tyre në 2022, akullnajat e Zvicrës janë shkrirë me 4 % të tjera deri më tani në 2023.

Studiuesit thonë se dy vite radhazi të motit ekstrem kanë çuar në gjuhët e akullnajave që të ngushtojnë pjesët e akullnajave që shtrihen në një trup uji duke shembur dhe zhdukjen e shumë akullnajave më të vogla në Zvicër. Si rezultat, matjet e akullnajës Shën Annafirn në kantonin Uri u pezulluan.

Akullnajat në të gjithë vendin u prekën, me ato në Zvicrën jugore dhe lindore duke u shkrirë pothuajse po aq këtë vit sa në vitin rekord të 2022.

Këtë vit humbja mesatare e trashësisë së akullit në Valais jugor dhe në luginën e Engadinit është deri në tre metra dukshëm më e lartë se vlerat e regjistruara në verën e nxehtë të vitit 2003. Edhe pse më shumë borë u vendos në dimër midis Bernese Oberland dhe Valais, zona ende pa akulli i tij hollohet me mbi dy metra një humbje “jashtëzakonisht e lartë”.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.