Pse Macron po mbështet një minierë të diskutueshme uraniumi në Azi?!

Emmanuel Macron është presidenti i parë francez në detyrë që ka shkelur në tokën mongole që nga vendosja e marrëdhënieve diplomatike në 1965 midis dy vendeve. Presidenti mongol Ukhnaagiin Khürelsükh e priti Macronin me një ceremoni madhështore, në një vend pothuajse tre herë më të madh se Franca, por me një popullsi prej vetëm 3.3 milionë banorësh.

Nuk është rastësi që Macron u ndal në kryeqytetin Ulaanbaatar. Ai po bën çdo përpjekje për të kontaktuar vendet që nuk e kanë dënuar qartë luftën e Rusisë në Ukrainë. Macron mund ta shihte këtë si një mundësi për të konsoliduar marrëdhëniet me vendet në kufi me Rusinë, siç bëri kohët e fundit kur mirëpriti presidentët uzbek dhe kazak në Paris. Parisi njoftoi se donte të “lironte kufizimin ndaj fqinjëve të Rusisë dhe t’u jepte atyre një zgjedhje opsionesh”. Mongolia është pa dalje në det midis Rusisë dhe Kinës dhe mbetet e varur për sa i përket eksporteve, 86% e të cilave përfundojnë në Kinë.

Që nga lufta në Ukrainë, Franca ka kërkuar të shkëputet nga Rusia për të marrë furnizime me uranium duke diversifikuar importet e saj midis disa vendeve, si Kazakistani, Nigeri dhe Australia. Mongolia është e radhës në listën e furnitorëve të Francës. Grupi bërthamor francez Orano (ish Areva) ka operuar në Mongoli që nga viti 1997 me disa projekte të minierave natyrore të uraniumit. Eksportet e uraniumit në Francë janë ende të parëndësishme, por Orano ka një prani të konsiderueshme në Mongoli, ku po punon me kompanitë shtetërore për të shfrytëzuar depozitat në shkretëtirën Gobi në juglindje të vendit.

Dy krerët e shteteve janë zotuar të përshpejtojnë zhvillimin e dy depozitave të uraniumit: Dulaan Uul dhe Zoovch Ovoo, burimet e të cilave vlerësohen në 64,000 ton. Franca konsumon rreth 7000 ton uranium natyror në vit për të prodhuar 40% të energjisë së saj. Vlerësohet se minierat mongole do të jenë në funksion për tre dekadat e ardhshme, duke punësuar 800 punëtorë vendas. Problemi është se popullsia vendase nuk e miraton këtë projekt, i cili “sjell shumë hidhërim”.

Në vitin 2018, Orano ishte vënë në shënjestër të një hetimi gjyqësor nga financuesi kombëtar francez i Parquet (PNF) për dyshime për “ryshfet të një zyrtari të huaj publik” në Mongoli. Eurotradia International, firma konsulente që luajti një rol vendimtar në autorizimin e minierave të uraniumit në shkretëtirën e Gobit, dyshohet për korrupsion nga PNF. Orano që atëherë ka njoftuar se po “ndërpret e kontratave me Eurotradia”. Menaxhimi i burimeve të naftës dhe minierave të vendit është rrënuar prej vitesh nga korrupsioni endemik. Në dhjetor 2022, mijëra njerëz marshuan në kryeqytet duke akuzuar deputetë dhe drejtues të kompanive për përvetësim pas zbulimit se një milion ton qymyr ishin përvetësuar gjatë nëntë viteve.

Rrjeti francez i shoqatave Sortir du Nucléaire ka kritikuar këtë metodë të nxjerrjes, e cila injekton “sasi të mëdha acidi sulfurik në tokë, qindra tonë për të nxjerrë një ton uranium”. Ata thonë se kjo mund të kontaminojë puset e përdorura në këtë rajon të shkretëtirës nga popullsia. Orano shpjegon gjithashtu se ka ngarkuar organizatën e pavarur ndërkombëtare Stantec për të kryer një studim, i cili arriti në përfundimin se “projekti i minierës së uraniumit nuk ka asnjë ndikim negativ në mjedis, njerëz dhe dhe shëndetin e bagëtive”.

Tani paditësit po kërkojnë një opinion të pavarur eksperti që mund të provojë ose jo, në gjyq, lidhjen midis minierave të uraniumit dhe problemeve shëndetësore të vërejtura në afërsi të tyre.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.