5 pasojat që zgjedhjet mund t’i shkaktojnë ekonomisë së BE – “Goditet” euro, monedha në nivelin më të ulët që nga gushti 2022

Rezultatet e zgjedhjeve në Europë po japin ndikimet e para. Euro është në nivelin më të ulët kundrejt paundit që nga gushti 2022. Por sipas ekspertëve janë pesë pasojat më të rëndësishme të tyre në ekonominë e Bashkimit Europian, duke filluar nga rregullat për buxhetin e përbashkët.

Euro u dobësua ndaj monedhave të tjera kryesore të hënën, nën presionin e pasigurisë politike të lidhur me zgjedhjet e Parlamentit Europian.

Fitoret e rëndësishme të partive të ekstremit të djathtë në të gjithë Europën kanë rritur shqetësimet rreth aftësisë së parlamentit për të formuar shumicën e nevojshme nga partitë kryesore për të miratuar legjislacionin.

Euro ra 0.45% kundrejt paundit, duke u tregtuar me 0.84550 për herë të parë që nga fundi i gushtit 2022. Në të njëjtën kohë, euro humbi 0.48% kundrejt dollarit, në 1.07500, duke arritur pikën më të ulët në një pak më shumë se katër javë.

Por ndërkohë cilat janë pesë pasojat më të rëndësishme në ekonominë e Bashkimit Europian, pasi që nga rregullat për buxhetin triumfi i të djathtës ndryshon Europën.

Prej dekadash flitet për deficitin demokratik të Bashkimit Europian dhe për indiferencën e qytetarëve ndaj institucioneve të tij. Brukseli dukej si një vend takimi për teknokratët e ftohtë dhe të largët, jo një kryeqytet vërtet i zakonshëm. Në të gjitha zgjedhjet europiane nga viti 1984 deri në vitin 2014, pjesëmarrja ishte vazhdimisht në rënie. Por tani gjithçka po ndryshon. Për herë të dytë, pas vitit 2019, pjesëmarrja në zgjedhjet parlamentare në Bruksel dhe Strasburg duket të jetë në rritje, ndërsa në Itali është në rënie, pasi pothuajse të gjitha partitë zhvilluan një fushatë perfekte për të dekurajuar qytetarët të votonin. Por rezultati në shkallë europiane është i qartë: një hapësirë politike europiane është gjithnjë e më e njohur në BE, e cila përshkohet nga valë të përbashkëta opinionesh dhe grupet politike konkurrojnë me njëri-tjetrin përtej kufijve kombëtarë. Deficiti demokratik nuk ekziston më. Qindra miliona europianë e kuptojnë se zgjedhja e eurodeputetëve të tyre është e rëndësishme. Fituesit sot janë ata që nuk e donin këtë hapësirë: e djathta ekstreme, sovranistët, e djathta historikisht anti-europiane; nacionalistë që sigurisht janë të ndryshëm nga njëri-tjetri, por që deri para disa vitesh të gjithë donin të braktisnin euron ose Bashkimin Europian. Sot ata kanë ndryshuar strategjinë e tyre: ata preferojnë të përpiqen të ndryshojnë sistemin nga brenda.

Pasoja e parë e këtyre zgjedhjeve: qarku i pamundësisë

Pasoja e parë është se Bashkimi Europian duket i kapur në një qark të pamundësisë: të gjithë (ose pothuajse të gjithë) bien dakord për politikat që nevojiten urgjentisht, por për t’i zbatuar ato, fituesit e mbrëmshëm do të duhej të ndryshonin rrënjësisht pozicionin e tyre. Europa ka mbetur jo vetëm pas Shteteve të Bashkuara dhe Kinës, por edhe krahasuar me Korenë e Jugut ose Emiratet e Bashkuara Arabe në garën për përparim teknologjik. Që nga viti 2010, ekonomitë europiane kanë investuar midis 1500 dhe 2 trilion dollarë më pak se Shtetet e Bashkuara, në raport me madhësinë e ekonomisë. Dhe kjo tregon, jo vetëm në të ardhurat mesatare për banor në Europë, e cila tani është një e treta më ulët se në Shtetet e Bashkuara. Mbi të gjitha, BE është shumë larg pozicioneve drejtuese në inteligjencën artificiale, ilaçet inovative, lëvizshmërinë elektrike, teknologjitë e gjelbra dhe gjysmëpërçuesit. Nuk ka nevojë të flasim as për mbrojtjen.

Pasoja e dytë: Evropa drejt politikave të reja buxhetore?

Sepse partitë e djathta nacionaliste në vende të ndryshme kanë këtë gjë të veçantë: ato mund të mburren me afinitete ideologjike; por pikërisht për shkak se janë nacionalistë, sapo të vijnë në pushtet do të përfundojnë në përplasje me njëri-tjetrin pikërisht për çështjet e “interesit kombëtar” të supozuar. Përveç nëse, sigurisht, ata mohojnë gjithçka që kanë qenë dhe ndryshojnë kursin 180 gradë. Pikërisht mundësia e qartë që partia e Marine Le Pen të vijë në qeveri në Francë në javët e ardhshme, shkakton pasojat e dyta ekonomike të zgjedhjeve të djeshme. Dhe kjo ka të bëjë drejtpërdrejt me Italinë. Sepse – për ata që e kanë harruar – boja në Paktin e ri të Stabilitetit është ende e njomë. Dhe Franca dhe Italia do të jenë nën vëzhgim të veçantë në javët e ardhshme, kur Komisioni Europian do të propozojë që të dyja të hyjnë në procedime për deficit të tepërt, duke qenë se financat e tyre publike janë krejtësisht jashtë kursit. Teorikisht, të dy vendet duhet të paraqesin plane serioze dhe të rrepta rimëkëmbjeje në shtator. Por a mund ta imagjinoni një ministër ekonomie ‘lepen-ist’ që pranon një dekret nga Emmanuel Macron që rrit taksat ose shkurton shpenzimet?

Fituesit e djathtë të këtij raundi europian kanë diçka të përbashkët, përveç Trumpizmit të tyre të dukshëm, është mosbesimi i tyre në mish ndaj Donald Trumpit të vërtetë. Vërtetë, Matteo Salvini i League dhe Alternative für Deutschland i dhanë atij disa merita. Por të gjithë të tjerët, duke filluar nga Meloni dhe Le Pen, mbetën çuditërisht të heshtur. Edhe ata e kuptojnë – si kundërshtarët e tyre vendas – se një kthim i Trump në Shtëpinë e Bardhë do ta vendoste Europën me shpatulla ndaj murit. Si mund ta mbrojë BE rritjen e zbehtë nëse Shtetet e Bashkuara vendosin tarifa 10% për të gjitha eksportet europiane. Sepse, pikërisht, e djathta nacionaliste është e destinuar të jetë e tillë edhe kundër qeverive të ngjashme ideologjikisht. Dhe Meloni dhe Le Pen, thellë në zemrat e tyre, duhet të jenë pothuajse po aq të shqetësuar për këtë sa Macron apo kancelari gjerman Olaf Scholz.

Pasoja e pestë atëherë është e lehtë të imagjinohet: dikush në Moskë duhet të ketë hapur shampanjë mbrëmë kur pa rezultatet e zgjedhjeve në Francë ose suksesin e Alternative für Deutschland në Gjermani. Ai jeton në Kremlin dhe, natyrisht, quhet Vladimir Putin.

Dorina Kurtaj / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.