‘Ari i lëngshëm’: Mungesa e vajit të ullirit po nxit çmime rekord dhe frikën nga pasiguria ushqimore!

Mungesa e vajit të ullirit, i referuar ndonjëherë si “ari i lëngshëm”, ka çuar çmimet në nivele rekord, ka nxitur një rritje të krimit dhe e ka shtyrë industrinë në gjendje krize. Çmimi në rritje i tij, një element kryesor i dietës mesdhetare, ka habitur konsumatorët dhe veteranët e industrisë në muajt e fundit.

Analistët thonë se moti ekstrem i nxitur nga klima ka “ndikuar ndjeshëm” në prodhimin e vajit të ullirit në Europën Jugore vitet e fundit, veçanërisht në vendet e Mesdheut si Spanja, Italia dhe Greqia. Spanja, e cila furnizon më shumë se 40% të prodhimit botëror sipas Qendrës për Promovimin e Importeve, zakonisht pritet të prodhojë diku midis 1.3 milionë deri në 1.5 milionë tonë metrikë vaj ulliri çdo korrje.

Sidoqoftë, shifrat zyrtare treguan se Spanja kultivoi vetëm rreth 666,000 tonë metrikë për fushatën 2022/2023. Lojtarët e tregut të anketuar nga Mintec presin një gamë prodhimi prej 830,000 deri në 850,000 tonë metrikë për sezonin 2023/2024 të Spanjës, një rritje prej rreth 40,000 tonë metrikë nga vlerësimet e mëparshme.

Çmimet e vajit të ullirit ekstra të virgjër në Andaluzinë e Spanjës qëndruan në 7.8 euro (8.4 dollarë) për kilogram që nga 19 prilli, sipas indeksit standard të Mintec, nga pak më shumë se 8 euro në fund të marsit. Rënia zgjat një prirje rënëse, pasi çmimet e vajit të ullirit arritën një kulm të paprecedentë prej 9.2 euro në janar.

Rritja e tij është ndalur disi javët e fundit, pjesërisht për shkak të reshjeve të dendura në mars dhe prill dhe rritjes së vlerësimeve të prodhimit për vjeljen e ullirit në Spanjë. Por analistët thonë se pakësimi i rezervave të vajit të ullirit ka të ngjarë të mbajë tregjet në prirje për rritje të papritura të çmimeve gjatë muajve të ardhshëm. Në një analizë të parë të këtij lloji rajonal të rreziqeve të lidhura me klimën, Agjencia Europiane e Mjedisit tha në mars se vendet evropiane duhet të përgatiten për pasoja “katastrofike”, pasi thellimi i krizës klimatike godet çdo pjesë të ekonomive të tyre këtë shekull.

Raporti i EEA tha se ndikimet klimatike në prodhimin e ushqimit mund të godasin rëndë rajonin, veçanërisht në Europën Jugore, pasi nxehtësia ekstreme bëhet më e shpeshtë dhe modelet e reshjeve ndryshojnë. Rritja e çmimit të vajit të ullirit ka përkuar edhe me një mori vjedhjesh. Supermarketet në Spanjë thanë në fillim të marsit se vaji i ullirit ishte bërë artikulli më i vjedhur në pjesë të mëdha të vendit, sipas The Financial Times. Fajtorët kryesorë u tha se ishin bandat kriminale që synonin ushqimin thelbësor për t’u rishitur në tregun e zi.

Në gusht të vitit të kaluar, afërsisht 50,000 litra vaj ulliri ekstra i virgjër u vodhën nga një prej fabrikave të vajit në Spanjë në rajonin e Kordobës, sipas raporteve të mediave lokale. Vlera e vajit të ullirit të vjedhur në atë kohë ishte më shumë se 420 mijë euro.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.