Kina zëvendëson FMN në vendet më të varfëra – Financon 240 miliardë dollarë për të shpëtuar 22 vende në zhvillim

Pekini shpenzoi 240 miliardë dollarë për shpëtimin e 22 vendeve në zhvillim në periudhën 2008 – 2021. Pothuajse 80% e huadhënies me paketën e shpëtimit u krye midis 2016 – 2021, kryesisht në vende si Argjentina, Mongolia dhe Pakistani.

Në tetor 2020, Zambia, në mes të një krize ekonomike dhe financiare të përkeqësuar nga pandemia, humbi pagesën e interesit për obligacionet e saj ndërkombëtare për herë të parë. Fakti që një vend i varfër dhe i cenueshëm ka luftuar pa sukses për kaq shumë kohë për të arritur një marrëveshje me kreditorët dhe për të kapërcyer krizën është një shembull i procesit të trajtimit të falimentimeve sovrane. Pasojat mund të jenë të rënda për një mori vendesh që kanë dështuar kohët e fundit me borxhet e tyre. Ndërsa ligjet vendase dhe vendimet e gjykatave rregullojnë falimentimet e kompanive dhe individëve, nuk ka ligj ndërkombëtar për vendet e falimentuara. Ekziston vetëm një proces kaotik, ad hoc, që përfshin përpunimin e një grumbulli klauzolash kontraktuale, marrëveshjesh të heshtura, negociata torturuese dhe përshtatshmëri gjeopolitike.

Kjo “situatë e brishtë” është tani nën kërcënimin e shpërbërjes për shkak të rritjes së një fuqie të re, përçarëse dhe të fuqishme të borxhit sovran: Kinës. Ekspertët thonë se huadhënia e Pekinit për vendet në zhvillim dhe refuzimi i tij për të ndjekur rregullat perëndimore është pengesa më e madhe për ristrukturimin e borxhit sovran.

Shifrat e fundit të FMN-së nga fundi i shkurtit tregojnë se nëntë vende më të varfra – si Mozambiku, Zambia dhe Grenada – janë tashmë në atë që ajo e quan një “situatë shqetësuese borxhi”, ndërsa 27 vende të tjera janë në “rrezik të lartë”. 26 të tjerë janë në listën e vëzhgimit.

Në vazhdën e falimentimit të Argjentinës, FMN-ja reagoi duke u përpjekur të krijonte një lloj “gjykate falimentimi” për vendet. Por mekanizmi i ristrukturimit të borxhit publik u shemb pasi tërhoqi pak mbështetje nga aksionerët më të mëdhenj të FMN-së. Në vend të kësaj, SHBA-ja ka favorizuar futjen e “klauzolave të veprimit kolektiv” në obligacione, të cilat detyrojnë kreditorët e vijës së ashpër të pranojnë një marrëveshje ristrukturimi të miratuar nga shumica. Pas ristrukturimit të borxhit të Greqisë në vitin 2012, këto klauzola u forcuan më tej.

Shumë ekspertë theksojnë se këto klauzola nuk bëjnë asgjë për të zgjidhur problemin më të madh themelor: vendet janë shumë të ngadalta për të ndjekur ristrukturimin e borxhit sepse kanë frikë nga poshtërimi politik i një falimentimi. Ky proces me të meta tani është komplikuar më tej nga programi masiv i kreditimit të Kinës për botën në zhvillim gjatë dekadës së fundit. Shumë nga këto kredi janë të errëta për sa i përket madhësisë, kushteve, natyrës dhe ndonjëherë edhe ekzistencës së tyre.

Madhësia totale e programeve të huadhënies është e vështirë të vlerësohet, pasi Kina nuk i raporton shumicën e tyre në organizata të tilla si FMN, OECD ose Banka për Zgjidhjet Ndërkombëtare. Në pjesën më të madhe, ekspertët thonë se Kina duket se është e kënaqur më së shumti me ruajtjen e huave të saj për vendet e treta në vend që t’i ristrukturojë ato, duke publikuar lajme për të siguruar që bankat e saj vendase mund të shlyhen plotësisht. Por ajo preferon të veprojë e vetme, me ritmin e saj dhe nuk ndjen nevojë për transparencë.

Dorina Kurtaj / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.