Ligji europian për lëndët e para kritike – Nën presionin e lobit të industrisë së armëve

Legjislacioni europian për lëndët e para kritike është shpallur i domosdoshëm për tranzicionin ekologjik të ekonomisë komunitare. Megjithatë, një numër OJQ janë të alarmuara sepse kanë frikë se teksti u jep hapësirë ​​interesave që ndryshojnë nga Marrëveshja e Gjelbër.

Para së gjithash, sulmohet vetë sistemi i rregullores, i cili nuk do t’i jepte përparësi uljes së konsumit të mineraleve të rralla dhe nuk do të pengonte dot projekte të reja kërkimore-nxjerrjeje, qoftë edhe në zonat e mbrojtura. Hetimi i ‘Observatoire des multinacionales’ dhe ‘Observatori i Europës së Korporatave’ zbulon një aktivitet “lobimi agresiv” që ka transformuar Aktin e lëndëve të para kritike (Crma) në një “bar të hapur” për industrinë e minierave, aeronautikës dhe armëve.

Objektivi do të ishte sigurimi i mbështetjes publike dhe përfitimi nga ç’rregullimi i parashikuar për mineralet me të cilat prodhohen bateritë, panelet diellore, turbinat e erës dhe teknologjitë e tjera të dobishme për tranzicionin ekologjik.

Hetimi tregon presionin e fortë të ushtruar për të mbrojtur hapjen e minierave të reja, dobia e të cilave për tranzicionin nuk është e garantuar. Ndër fitoret e lobeve, është dhe përfshirja e aluminit dhe titanit në listën zyrtare të lëndëve të para kritike. Jo shumë i dobishëm për mbrojtjen e klimës, por thelbësor në prodhimin e armëve dhe produkteve të tjera që nuk lidhen me shndërrimin ekologjik.

Hetimi shqyrton aktivitetin lobues të kompanive europiane të përfshira në sektorët e mbrojtjes dhe të aviacionit. Vitet e fundit ka patur një fushatë agresive të industrisë së armëve: në vitin 2022 buxheti i kombinuar i lobeve të dhjetë kompanive më të mira evropiane arrin pothuajse pesë milionë euro. Sipas studimit, formulimi i ligjit të propozuar u vu nën presion pasi ndryshoi efektivitetin e tij për disa arsye.

Lista e lëndëve të para kritike të përcaktuara si “strategjike” përfshin, siç u përmend, minerale të dobishme për prodhimin e armëve dhe produkteve të tjera jo “ekologjike”. Për më tepër, në tekst, kriteret e klasifikimit të materialeve janë të “dobëta” dhe sipas autorëve, lënë hapësirë ​​për shtimin e mëtejshëm të elementeve pa shqyrtim publik të procesit.

Rreziku i identifikuar është se dobësimi i standardeve mjedisore për arsye të “interesit publik” do të kthehet në një “çek të bardhë” për sektorë të ndryshëm industrialë, të cilët në këtë mënyrë do të jenë në gjendje të anashkalojnë direktivat kornizë për ujin, habitatet dhe shpendët për nxjerrjen e lëndëve të para të diskutueshme që ndotin, prodhojnë e shpërndajnë armë.

Dorina Kurtaj /SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.