Pse planet e Bullgarisë dhe Rumanisë për dy hidrocentrale të reja në Danub po ngrenë frikë mjedisore dhe bërthamore?!

Bullgaria dhe Rumania duan dy diga të reja në Danub – OJQ-të janë kundër

E para nga fabrikat e reja do të vendoset midis Turnu Magurele (Rumani) dhe Nikopol (Bullgari) ndërsa tjetra do të lidhë qytetin rumun të Calarasi me qytetin bullgar të Silistra. Në kohën kur ato të hyjnë në funksion brenda dhjetë deri në 15 viteve të ardhshme, ato do t’i shtohen 700 digave dhe kanaleve të ndërtuara tashmë përgjatë Danubit dhe degëve të tij.

Lumi është i dyti më i gjatë në Europë duke shtrirë më shumë se 2800 km në 10 vende: Gjermani, Austri, Sllovaki, Hungari, Kroaci, Serbi, Bullgari, Rumani, Ukrainë dhe Moldavi. Qeveritë e Bullgarisë dhe Rumanisë po mbrojnë projektet si një mjet për të rritur sovranitetin e tyre energjetik nëpërmjet përdorimit të një burimi të bollshëm të përbashkët.

Por ndërkohë që ka një linjë politike që projektet të ecin përpara, qëndrueshmëria e hidrocentraleve ngre shumë pyetje nga pikëpamja mjedisore. Ndërtimi i digave në pjesën e poshtme të Danubit do të përmbyste shumë prej këtyre ishujve. Raporti i përshtatshmërisë mjedisore që vlerëson Strategjinë e Energjisë të Rumanisë 2019-2030, në të cilën fillimisht ishte përfshirë projekti Turnu Magurele-Nikopol, ngriti shqetësime për dy zona kyçe të mbrojtura Natura 2000 që do të kalonte centrali: Corabia-Turnu Magurele dhe Suhaia.

Këto zona kanë rëndësi ekologjike, sepse ato përmbajnë habitate jetike natyrore dhe gjysmë-natyrore, duke përfshirë pyjet e drurit të butë, shelgut dhe plepit. Ky rajon shërben gjithashtu si një vend foleje për speciet e listuara në Direktivën e BE-së për Zogjtë si qukapikët, çafkat e verdha dhe çafkat e mëdha.

Dëmi i mundshëm shtrihet përtej këtyre zonave të mbrojtura, me peizazhet në rrjedhën e poshtme të rrezikuar nga një transformim i konsiderueshëm për shkak të efekteve të hidrocentraleve. E zhveshur nga sedimentet e Danubit dhe e pushtuar nga Deti i Zi, delta e Danubit do të përballej me shkatërrimin e afërt. Delta, e dyta më e madhe në Evropë, është më e ruajtura në kontinent dhe është një shtyllë për biodiversitetin me habitate, florë dhe faunë të pasur.

Rrjedha e zvogëluar e ujit mund të rrezikojë gjithashtu termocentralin bërthamor të Rumanisë Cernavoda, i vendosur në rrjedhën e poshtme nga të dy hidrocentralet e propozuara. Vendi bërthamor mbështetet në ujin e Danubit për të ftohur reaktorët e tij. Me dy reaktorë të rinj të planifikuar, nevojat e uzinës për ujë janë vendosur të rriten. Furnizimi i pamjaftueshëm mund të rrisë rreziqet e aksidenteve ose të ndalojë operacionet. Së fundi, të dy projektet mund të bien ndesh edhe me të tjera që tashmë po vlerësohen.

Për aktivistët, Bashkimi Europian ka një rol kyç për të luajtur pasi të dy vendet shpresojnë të sigurojnë fondet e BE-së për projektet. Bullgaria integroi hidroenergjinë në Vizionin e saj Strategjik për Zhvillimin e Qëndrueshëm të Sektorit të Energjisë në janar të këtij viti, duke përshkruar synimin e saj për të ndërtuar “870 MW kapacitet të ri hidroenergjetik deri në vitin 2030”, duke përputhur ngushtë me kapacitetin e vlerësuar të hidrocentralit Turnu Magurele-Nikopol.

Greenpeace Bulgaria nisi veprime ligjore kundër qeverisë lidhur me dokumentin, duke përmendur mungesën e konsultimeve publike dhe një vlerësimi gjithëpërfshirës mjedisor, të cilat janë parakushte tipike. Kundërshtimi ligjor u hodh poshtë nga gjykata e cila vendosi se dokumenti nuk është me interes publik pasi nuk është detyrues. Lehtësia e Rimëkëmbjes dhe Rezistencës (RRF) është një fond prej 800 miliardë eurosh që BE vendosi për të nxitur ekonominë e bllokut të sëmurë nga pandemia COVID-19 dhe që synon investimet në industritë e gjelbra dhe dixhitale.

Nuk dihet ende se nga do të vinin financimi për hidrocentralet. Vetëm uzina Turnu Magurele-Nikopol ishte parashikuar në vitin 2018 të kushtonte mbi 2 miliardë euro, por duke pasur parasysh normat aktuale të inflacionit, kostot ka të ngjarë të jenë dukshëm më të larta. Ministri i Energjisë i Rumanisë aludoi për opsionet e mundshme të nivelit evropian, duke përfshirë Fondin e Modernizimit dhe fondet e bashkëpunimit ndërkufitar.

Vendasit, megjithatë, duken entuziastë për hidrocentralet, pavarësisht se e njohin ndikimin e tyre në mjedis. Ky lloj projekti mund t’i japë jetë të re një qyteti të plakur me mundësi të kufizuara për të rinjtë.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.