Si një flotë e errët anijesh po e ndihmon Rusinë të shmangë sanksionet e naftës?!

Pas 18 muajsh në luftë me Ukrainën, efekti i sanksioneve perëndimore po zbehet në ekonominë ruse, veçanërisht në të ardhurat e buxhetit federal nga nafta. Vendi kishte gjetur mënyra për të anashkaluar sanksionet perëndimore, duke detyruar një kufi çmimi prej 60 dollarësh për një fuçi nafte ruse Urals të lindur në det në tregtinë globale. Pothuajse asnjë nga dërgesat e naftës së papërpunuar në det në tetor nuk u ekzekutua nën kufirin e çmimit, raportoi Financial Times, duke cituar burime zyrtare të BE-së. Statistikat zyrtare ruse tregojnë gjithashtu se çmimi mesatar i marrë ishte mbi 80 dollarë për fuçi në tetor.

Për të reduktuar të ardhurat ruse nga nafta si përgjigje ndaj agresionit të vendit kundër Ukrainës, G7 dhe aleatët si Australia dhe Norvegjia aplikuan kufirin e çmimit nga 5 dhjetori 2022. (Në BE, ekziston gjithashtu një ndalim i plotë i importit për transportin detar rus nafta e papërpunuar dhe produktet e naftës me përjashtim të Bullgarisë.) Kompanive nga këto juridiksione u ndalohet të ofrojnë shërbime të transportit ose sigurimit për të lehtësuar tregtinë e naftës ruse, përveç nëse tregtia është në mënyrë të verifikueshme nën kufirin e çmimit.

Megjithatë, çmimi i tregut i naftës së papërpunuar ruse Urals u thye mbi kufirin e çmimit prej 60 dollarësh në korrik 2023 dhe është vendosur gjithnjë e më shumë mbi atë në muajt e fundit. Tregtia e naftës ruse në det është trajtuar tradicionalisht nga firmat e mëdha të naftës dhe shtëpitë e mallrave që u binden sanksioneve perëndimore. Gjatë vitit të kaluar, ato gradualisht u zëvendësuan nga firma tregtare pak të njohura pa histori në biznes, duke u shfaqur dhe duke eksportuar vëllime të mëdha të eksporteve të naftës ruse në Azi dhe më pas duke e mbyllur biznesin me shpejtësi.

Grafikët nga instituti i mendimit Bruegel me bazë në Bruksel tregojnë se si më pak se një e katërta e anijeve të përdorura aktualisht po lundrojnë zyrtarisht nën juridiksionin e G7 ose Norvegjisë dhe për këtë arsye duhet të respektojnë kufirin e çmimit. Një flotë ‘cisternash në hije’ u shfaq gjithashtu në tregun global, e përbërë nga qindra operatorë të vegjël cisterna, që zotëronin vetëm një cisternë ose dy. Këto janë zakonisht anije të vjetruara, që paraqesin mjaft rreziqe sigurie, që lundrojnë nën flamurin e vendeve si Liberia apo Kameruni.

Ata mbajnë rregullisht miliona fuçi naftë dhe shpesh u mungojnë sigurimet standarde të industrisë ose janë të siguruara nga firma indiane, kineze ose ruse, edhe pse tradicionalisht 90-95% e tregut global të sigurimit të cisternave është i bazuar në Londër. Një tjetër nga grafika e Bruegel tregon se si origjina e sigurimit për dy të tretat e dërgesave u bë e panjohur deri në korrik 2023. Gjithnjë e më shumë, përpara se një anije të kishte arritur në destinacionin e saj, ngarkesa ndryshonte duart në det, duke e bërë më të vështirë gjurmimin e eksporteve të naftës ruse.

Ndërkohë, nafta ruse e Urals ka ofruar një zbritje, aktualisht rreth 10 dollarë për fuçi në krahasim me naftën standarde Brent, por në pranverë ishte 35-40 dollarë më e lirë. Ndërsa çmimi i naftës së papërpunuar Brent ka filluar të rritet pas njoftimit të vendeve të OPEC+ për uljen e prodhimit, nafta ruse gjithashtu mund të ndjekë shembullin nga korriku 2023. Nafta ruse e lindur në det po shkon pothuajse tërësisht në tregjet aziatike, ku India, Kina dhe Turqia janë blerësit më të mëdhenj. Megjithatë, ka një sasi të madhe nafte që niset drejt destinacioneve të pazbuluara. Disa nga nafta dhe produktet e papërpunuara të Rusisë kanë gjetur rrugën e tyre për t’u kthyer në Evropë, ku importi është i ndaluar (me përjashtim të një sasie të vogël në Bullgari).

Analistët thonë se është bërë shumë e vështirë të kontrollosh një treg kaq të fragmentuar plot me kompani tregtare pak të njohura. Ajo që me të vërtetë e bëri këtë kufi të çmimit joefektiv është një rritje e paprecedentë e flotës së errët, e cila nuk gjurmohet nga organizatat ndërkombëtare dhe dërgesat e pa gjurmuara të naftës, për shembull, të shkarkuara në Malajzi, po përzihen në tregtinë globale nën eksporti i një vendi tjetër. E vetmja mënyrë se si mund të zbatohen sanksionet është nëse blerësit aktualë pranojnë t’u përmbahen sanksioneve. Më parë, India konfirmoi hapur se ka kursyer afërsisht 2.7 miliardë dollarë duke importuar naftë ruse me zbritje në nëntë muajt e parë të 2023.

Efektet e sanksioneve perëndimore mund të zbehen edhe më tej në janar, kur grupi BRICS po zgjerohet me gjashtë anëtarë të rinj, prandaj Rusia ka më shumë mundësi për të krijuar marrëveshje të reja tregtare dypalëshe dhe marrëveshje financiare, duke përfshirë sigurimin, transportin dhe logjistikën. Ndërsa paketa e 12-të e sanksioneve sapo është prezantuar në BE, “ka një pikëpyetje se cila është vullneti i autoriteteve amerikane apo autoriteteve europiane për të zbatuar kufirin e çmimit dhe për të tentuar të bllokojnë eksportin e naftës dhe produkteve të naftës ruse.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.