Tregu i naftës në pritje të vendimeve të OPEC – Çmimet vijojnë paqëndrueshmërinë!

Çmimet e naftës së papërpunuar kanë mbetur të paqëndrueshme këtë vit për shkak të tensioneve gjeopolitike dhe një perspektive të pasigurt për ofertën dhe kërkesën globale. Çmimet e së ardhmes së Brent dhe WTI arritën kulmin në 90 dollarë për fuçi (bbl) dhe 87 dollarë për fuçi (bbl) përkatësisht në fillim të prillit përpara se të tërhiqeshin në rreth 83 dollarë për fuçi dhe 78 dollarë për fuçi aktualisht. Në maj, çmimet e naftës u stabilizuan brenda një intervali të ngushtë, me kontratat e së ardhmes së Brent që luhateshin midis 81 dhe 84 dollarë fuçi. Nga viti në ditë, të dyja kontratat e së ardhmes Brent dhe WTI janë rritur me afërsisht 5%, ndërsa tregjet spot kanë treguar fuqi më të madhe, duke u rritur me rreth 10%.

Çmimet e naftës gjetën mbështetje në maj përpara takimit të OPEC+ në qershor. Megjithatë, pasiguria që rrethon ekonominë globale, veçanërisht në Kinë, së bashku me prodhimin rekord të lartë në SHBA, vazhdon të peshojë në treg. Për më tepër, tranzicioni i vazhdueshëm i energjisë mund të ushtrojë presion në rënie mbi lëndët djegëse fosile në afat të gjatë.

Organizata e Vendeve Eksportuese të Naftës (OPEC) dhe aleatët e saj, përfshirë Rusinë, e shtynë takimin e politikave me një ditë për në 2 qershor. Takimi u zhvendos në një format virtual nga një takim personal pas vdekjes së presidentit të Iranit. Organizata, e udhëhequr nga Arabia Saudite, siguron 40% të furnizimit global të naftës dhe ka ulur vullnetarisht prodhimin e saj me rreth 2.2 milionë fuçi në ditë (bpd), ose rreth 2% të konsumit global të naftës. OPEC pritet gjerësisht të ruajë këtë nivel të uljes së prodhimit deri në fund të vitit.

Karteli filloi të shkurtojë prodhimet në nëntor 2022 në mes të kërkesës së dobësuar për shkak të ngadalësimit ekonomik të Kinës. Ajo thelloi uljen e prodhimit në korrik 2023, me Arabinë Saudite që uli prodhimin e saj me 1 milion fuçi në ditë dhe Rusia u zotua të shkurtojë furnizimin e saj me 300,000 fuçi në ditë. Deri në mars 2024, ulja totale e prodhimit nga organizata arriti në 5.9 milionë fuçi në ditë, ose rreth 5.7% e kërkesës globale.

Pavarësisht këtyre përpjekjeve, vendet anëtare nuk arritën të zbatonin plotësisht shkurtimet. Sipas S&P Global Platts, prodhimi i papërpunuar i OPEC+ arriti në 41.21 milionë fuçi në ditë në shkurt, një vëllim i ngjashëm me atë të janarit. Aleanca OPEC+ me 22 vende prodhoi 175,000 fuçi në ditë mbi kuotat e kombinuara të dakorduara, me një normë pajtueshmërie prej 97.8%. Mbiprodhuesi më i madh ishte Iraku, i cili prodhoi 4.27 milionë fuçi në ditë në shkurt, krahasuar me një kuotë prej 4 milionë fuçi në ditë.

Një raport i OPEC-ut tregon se rritja e furnizimit me naftë në vitin 2024 pritet të vijë kryesisht nga SHBA-ja, Kanadaja, Brazili dhe Norvegjia. Sipas Statistikave Ndërkombëtare të Energjisë, prodhimi i naftës në Shtetet e Bashkuara u rrit për të gjashtin vit radhazi në një mesatare prej 12.9 milionë fuçi në ditë në vitin 2023, duke përbërë 12.5% të kërkesës globale.

SHBA-ja ka rritur ndjeshëm prodhimin e saj të naftës, duke arritur në 13.12 milionë fuçi në ditë, që është 6.5% më e lartë se rekordi i mëparshëm prej 12.31 milionë fuçi në ditë në vitin 2019. Ky prodhim rekord i lartë amerikan nënkupton një humbje të pjesës së tregut për OPEC+, gjë që mund të dekurajojë organizata nga thellimi i mëtejshëm i shkurtimeve të prodhimit.

Në janar, Arabia Saudite uli çmimet e naftës së papërpunuar në Azi, me gjasë duke synuar të mbrojë pjesën e saj të tregut dhe të rrisë rentabilitetin. Vendet e Lindjes së Mesme furnizojnë lëndë të lehta të papërpunuara të ëmbla, me Brent si pikë referimi, ndërsa West Texas Intermediate (WTI) është një klasë më e lehtë dhe më e ëmbël se Brent, e prodhuar kryesisht nga SHBA.

Të dhënat nga Administrata e Informacionit të Energjisë (EIA) treguan se rezervat e naftës në SHBA u rritën në 461 milionë fuçi në fund të prillit, vetëm 5 milionë fuçi nën mesataren sezonale të mëparshme 10-vjeçare. Kjo sugjeron që tregjet e naftës janë të prirura drejt ofertës së tepërt dhe jo nën-ofertës, gjë që reflektohet në zbutjen e çmimeve në tregjet e së ardhmes së naftës. Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë (IEA) parashikon që oferta e naftës të arrijë një nivel të ri prej 103.8 milionë fuçi në ditë, ndërkohë që kërkesa parashikohet të rritet me 1.22 milionë fuçi në ditë në 103 milionë fuçi në ditë në vitin 2024. Për rrjedhojë, oferta dhe kërkesa mund të jenë të balancuara në mënyrë të arsyeshme. Megjithatë, OPEC parashikon që kërkesa të rritet me 2.25 milionë fuçi në ditë, dukshëm më shumë se parashikimi i IEA për këtë vit, i nxitur nga Azia.

Sipas IEA, Kina përbënte 80% të konsumit të naftës midis vendeve jo anëtare të OECD, duke e bërë atë importuesin më të madh të naftës në botë. Kina importoi 11.3 milion bpd naftë bruto në 2023, një rritje prej 10% nga viti 2022, sipas të dhënave të doganave të Kinës. Megjithatë, kërkesa e vendit pritet të dobësohet, me rënien e peshës së saj në 43% në 2024 dhe 27% në 2025 për shkak të ngadalësimit të rritjes ekonomike dhe kalimit në energjinë e gjelbër. Tranzicioni i shpejtë i Kinës drejt automjeteve elektrike dhe trenave me shpejtësi të lartë mund të ndikojë ndjeshëm në kërkesën për naftë bruto.

Për më tepër, IEA parashikon që kërkesa ditore në vendet e OECD-së do të ulet me 100,000 fuçi në ditë në 45.7 milionë fuçi në ditë në vitin 2024 për shkak të përpjekjeve për dekarbonizimin në vendet e zhvilluara.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.