Cilat vende europiane kanë më shumë dhe më pak pyje?!

Pyjet luajnë një rol kyç në luftën kundër ndotjes dhe degradimit të mjedisit. Ata heqin sasi të mëdha të dioksidit të karbonit, zvogëlojnë rreziqet e fatkeqësive natyrore, ndihmojnë në uljen e temperaturave të ajrit dhe tokës dhe mbi të gjitha janë të bukura magjepsëse. Por në pjesën më të madhe të botës këto mrekulli natyrore janë në rënie. Organizata e OKB-së për Ushqimin dhe Bujqësinë vlerëson se 420 milionë hektarë pyje, më të mëdha se madhësia e BE-së, u zhdukën midis viteve 1990 dhe 2020.

Në dekadat e fundit Europa e ka kundërshtuar këtë prirje. Sipas të dhënave të Eurostat, 39 % e Bashkimit Europian është e mbuluar me pyje, krahasuar me 31 % në nivel global. Kjo është një rritje prej 10 % që nga viti 1990, ose me fjalë të tjera, sipërfaqja totale e tokës së Hungarisë dhe Sllovakisë së bashku. Brenda bllokut ka dallime masive midis vendeve. Pesë shtete anëtare kanë më shumë se gjysmën e tokës së tyre të mbuluar me pyje: Finlanda (66 %), Suedia (63 %), Sllovenia (61 %), Estonia (54 %) dhe Letonia (53 %). Vende si Danimarka (15 %), Irlanda (11 %), Holanda (10 %) dhe Malta (1 %) mbeten shumë prapa. Një nga arsyet për këtë pabarazi është përfitimi.

Qeveria daneze thotë se vetëm 2-3 % e Danimarkës ishte e mbuluar nga pyjet rreth vitit 1800 për shkak të shekujve të prerjeve të pakontrolluara dhe pastrimit për bujqësi. Është një histori e ngjashme në Irlandë ku në fund të shekullit të 19-të, mbulesa pyjore e vendit ishte reduktuar nga 80 % 6000 vjet më parë në rreth 1 %.

Duhet të theksohet se konsumi i BE-së përfaqëson pothuajse 10 % të shpyllëzimit global. Pra, ndërsa mbulimi pyjor i BE-së është rritur, blloku ka kontribuar në shpyllëzimin diku tjetër. Në fillim të këtij viti, Parlamenti Europian ndërmori hapa për ta ndryshuar këtë duke votuar për të siguruar që një numër i madh produktesh në tregun e BE-së të jenë pa shpyllëzim.

Kjo rritje në pyjet e Europës ka ndodhur gjatë shumë dekadash. Specialistët besojnë se në disa vende si Irlanda politikëbërësit kanë vendosur të zgjerojnë prodhimin e drurit. Në vende të tjera, shumica e konvertimit të tokës në drejtim të pylltarisë ishte në fakt një efekt i braktisjes së tokës. Pavarësisht numrit në rritje, pyjet po përballen me kërcënime të shtuara nga era, zjarri dhe infektimi i brumbullit.

Titujt u dominuan gjatë verës nga zjarret e dëmshme në Mesdhe dhe 2022 ishte sezoni i dytë më i keq i zjarreve në rekord. Këto shqetësime po përkeqësohen nga ndryshimet klimatike, ka treguar një studim gjithëpërfshirës i publikuar në gusht. Temperaturat më të larta të verës, së bashku me efektet e thatësirave më të shumta dhe më të gjata, e bëjnë më të lehtë ndezjen dhe përhapjen e zjarreve.

Të njëjtat kushte lejojnë që brumbulli i lëvores të lulëzojë dhe të infektojë dhe të vrasë pemët. Studiuesit rekomandojnë një sistem pan-europian pothuajse në kohë reale për të monitoruar dhe raportuar shqetësimet e pyjeve. Ata thonë se kjo duhet të kombinojë “vëzhgimet e bazuara në tokë dhe sensorin në distancë për të zhvilluar të kuptuarit tonë dhe aftësinë për t’iu përgjigjur dinamikave të shqetësimeve”.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.