Inflacioni vjetor dhe i ushqimeve në Europë – Në cilën listë Shqipëria është e para?

Inflacioni vjetor në BE ka qenë në rënie ndërsa inflacioni i ushqimeve mbetet i lartë, duke goditur familjet me të ardhura të ulëta në të gjithë Europën. Inflacioni në eurozonë është ngadalësuar që nga kulmi i tij prej 10.6% (11.5% në BE) në tetor 2022 në 2.9% (3.6% në BE) në tetor të këtij viti. Megjithatë, inflacioni i ushqimeve mbetet kokëfortë i lartë pasi konsumatorët vazhdojnë të përballen me krizën e kostos së jetesës. Për shembull, inflacioni real i ushqimeve, që është norma e inflacionit të ushqimeve minus inflacioni i përgjithshëm, ishte 4.6% në zonën e euros (4% në BE) në tetor 2023, duke ushtruar presion të madh mbi familjet me të ardhura të ulëta.

Në vitin 2022, normat e inflacionit u rritën në BE, duke arritur nivele që nuk ishin parë në katër dekadat e mëparshme. Midis 1997 dhe fundit të 2021, norma më e lartë vjetore e inflacionit që pa blloku ishte 4.4%, siç u regjistrua në korrik 2008. Norma vjetore e inflacionit të ushqimeve dhe pijeve joalkoolike gjithashtu ndoqi një prirje të ngjashme, duke arritur një kulm prej 19.2% në mars 2023. Megjithatë, hendeku midis normës së inflacionit në përgjithësi dhe atij të ushqimeve dhe pijeve joalkoolike, nuk ka qenë kurrë aq i madh sa ka qenë në 12 muajt e fundit. Që nga viti 1997, viti i parë i të dhënave të disponueshme të Eurostat-it, norma reale e inflacionit të ushqimeve (përfshirë pijet joalkoolike) nuk e kishte kaluar 3.5% në BE deri në mesin e vitit 2022. Duke arritur 3.9% në gusht 2022, ai arriti kulmin në 10.9% në mars 2023.

Në tetor 2023, inflacioni vjetor i ushqimeve dhe pijeve joalkoolike tejkaloi inflacionin e përgjithshëm në 33 nga 37 vende të Europës. Norma vjetore e inflacionit real të ushqimeve varionte nga –5.7% në Çeki në 10.9% në Belgjikë, midis vendeve të BE-së. Belgjika u pasua nga Holanda (8.8%), Greqia (6.6%) dhe Spanja (5.9%). Pas Çekisë, Hungaria (-1.6%) dhe Rumania (-0.5%) kishin normat më të ulëta të inflacionit real të ushqimeve në BE.

Inflacioni vjetor, (tetor 2023)

Duke parë Big Four – katër vendet më të populluara të BE-së – norma reale e inflacionit të ushqimit ishte nën mesataren e BE-së në Gjermani (3.7%) dhe Francë (3.5%), por mbi atë në Spanjë (5.9%) dhe Itali (4.9%) ). Kur përfshihet Zona Europiane e Tregtisë së Lirë (EFTA), Britania e Madhe dhe vendet kandidate për në BE, Turqia (11.0%) shënoi normën më të lartë reale të inflacionit të ushqimit. Siç shihet në hartën e mëposhtme, shifrat reale të inflacionit të ushqimit nuk sugjerojnë një ndarje të fortë midis rajoneve të ndryshme të Europës, si shtetet perëndimore, nordike, jugore dhe lindore.

Duke parë vetëm normën e inflacionit të ushqimeve dhe pijeve joalkoolike në BE, shifrat varionin nga 3.7% në Danimarkë në 10.4% në Greqi në tetor 2023. Mesatarja e BE-së ishte 7.6%. Ajo shënoi normën e parë një-shifrore që nga maji 2022. Norma vjetore e inflacionit të ushqimeve ishte mbi 7.5% në 14 vende anëtare të BE-së, përfshirë Greqinë, Belgjikën, Spanjën dhe Francën. Turqia, një vend kandidat, ishte më i jashtëzakonshëm në inflacionin e ushqimeve me 72.5%.

Vendet e goditura më shumë nga rritja e kostove të ushqimit

Familjet kanë modele të ndryshme konsumi në varësi të niveleve të të ardhurave, zakoneve kulturore dhe vendndodhjes gjeografike. Këto modele maten nga shpenzimet e konsumit të familjeve, të cilat shpenzojnë njerëzit për mallra dhe shërbime për të kënaqur nevojat dhe dëshirat e tyre.

Ai i referohet çdo shpenzimi të bërë nga një person që jeton vetëm ose nga një grup njerëzish që jetojnë së bashku në strehim të përbashkët dhe me shpenzime të përbashkëta shtëpiake. Në vitin 2021, 14,3% e totalit të shpenzimeve iu kushtuan ushqimeve dhe pijeve joalkoolike në BE. Në vitin 2022, 25,2% e shpenzimeve të konsumit të familjeve u shpenzuan për ushqim, duke përfshirë pijet joalkoolike në Rumani, e ndjekur nga Lituania (20,4 %), Bullgaria (20,1 %) dhe Estonia (19,9 %). Përqindjet më të ulëta në BE u gjetën në Irlandë (8,3 %), Luksemburg (9,0 %) dhe Austri (10,9 %).

Pjesa e shpenzimeve të konsumit të familjeve për ushqim dhe pije joalkoolike (2022)

Përqindja e shpenzimeve për ushqim është më e lartë në vendet kandidate

Kur përfshihen vendet kandidate për në BE, ato shënuan përqindjet më të larta të shpenzimeve për ushqim, me 43.6% në Shqipëri, 32.2% në Bosnje dhe Hercegovinë, 30.6% në Maqedoninë e Veriut dhe 27.2% në Mal të Zi. Inflacioni real i ushqimit është vendimtar në këto vende ku pjesa e shpenzimeve të familjeve për ushqim është më e lartë. Familjet me të ardhura të ulëta po luftojnë për të përballuar krizën e kostos së jetesës.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.