Një superfuqi e re e madhe po ngrihet në Evropë dhe mund të mos jetë vendi që prisni

Kontinenti evropian ka qenë i dominuar nga superfuqi si Franca, Gjermania dhe Mbretëria e Bashkuar për dekada. Por ka një fuqi të re në rritje në Evropë dhe mund të mos jetë vendi që prisni.

Polonia është një vend që shpesh anashkalohet në skemën e madhe të politikës së pushtetit të kontinentit, por ky komb i Evropës Lindore ka qenë në rritje për tre dekadat e fundit dhe disa ekspertë besojnë se Varshava mund të jetë kryeqyteti i superfuqisë së ardhshme të madhe të rajonit.

Jeta në Poloni ka ndryshuar në mënyrë drastike që kur vendi fitoi pavarësinë pas rënies së Bashkimit Sovjetik. Është e vështirë të dihet se si ishte jeta për polakët që jetonin në atë kohë, por Daniel Johson i The Telegraph dha një pasqyrë të mirë në maj 2023.

“Kur vizitova Poloninë si korrespondent i Telegrafit për Evropën Lindore në vitin 1989, qytetet e saj ishin të zymta, të kalbura dhe të rrethuara nga ndërtesa të tmerrshme të epokës komuniste. Dyqanet ishin shterpë, pritshmëritë ishin të ulëta dhe jeta ishte e vështirë”, shkroi Johnson, duke shtuar se Polonia ishte shumë më ndryshe sot.

“Por askund tjetër në perandorinë sovjetike nuk mbizotëroi pushteti popullor kaq triumfues sa në Poloni,” shtoi Johnson. Toka e kauzave të humbura u bë pararoja e lirisë dhe e prosperitetit.”

Ekonomia e Polonisë doli fuqishëm nga Pandemia e Covid-19 sipas të dhënave nga Shkolla e Ekonomisë në Londër, por kjo me të vërtetë nuk duhet të ishte një surprizë e madhe pasi vendi ka qenë në një trajektore rritjeje për gjysmën më të mirë të tridhjetë viteve.

Përpara pandemisë, ekonomia polake ishte rritur në mënyrë të palëkundur për 28 vjet, diçka që vuri në dukje një artikull i Financial Times të tetorit 2019 kur paraqiti të dhëna mbi situatën financiare të vendit në vazhdën e rizgjedhjes së Partisë Ligj dhe Drejtësi.

“Polonia është fëmija i posterit për një tranzicion të suksesshëm,” tha Beata Javorcik, Kryeekonomiste e Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, në atë kohë.

Javorcik shtoi se brenda 30 viteve Polonia kishte kaluar nga një vend që vuante mungesa në pothuajse çdo sektor në një vend që po “i bashkohej klubit të vendeve të pasura” dhe Polonia është bërë aq e pasur sa tani pritet të kapërcejë ekonominë e Britanisë deri në vitin 2030.

Duke përdorur të dhëna nga Banka Botërore, kreu i Partisë Laburiste Keir Starmer parashikoi se me rritjen mesatare vjetore prej 3.6%, Polonia do ta kalonte Britaninë deri në fund të dekadës, siç raportoi Sky News në shkurt 2023.

Por çfarë ka bërë Polonia me pasurinë e saj të re?

Një nga ndryshimet e mëdha që po ndodhin në Poloni ka qenë roli i saj transformues udhëheqës në kontinent, me zyrtarët në vend që morën një pozicion të fortë kundër Rusisë pasi Vladimir Putin urdhëroi pushtimin e Ukrainës.

“Polonia udhëhoqi përpjekjet lobuese për të vendosur sanksione të ashpra kundër Rusisë dhe për të mbështetur Ukrainën me ndihmë të fortë politike, ekonomike dhe ushtarake,” shkroi Arndt Freytag Von Loringhoven i Politico, duke shtuar se vendi ka bërë shumë më tepër për të ndihmuar se shumica.

Polonia ka qenë kanali kryesor i ndihmës për Ukrainën sipas Loringhoven dhe gjithashtu i ka dhënë 300 tanke të veta fqinjit të tyre të luftuar. Zyrtarët polakë ishin disa nga të parët që udhëtuan në Kiev dhe vendi ka pranuar mijëra refugjatë ukrainas.

Situata në ndryshim gjeopolitike e shoqëruar me realitetet e qëllimeve perandorake ruse ndryshuan sigurinë polake dhe i kanë bërë udhëheqësit e vendit të shpallin një epokë të re në historinë e tij ushtarake, ku kombi duhej të ishte në gjendje të ngrihej vetëm për veten.

“Ushtria polake duhet të jetë aq e fuqishme sa të mos ketë nevojë të luftojë vetëm për shkak të fuqisë së saj”, tha ish-kryeministri Mateusz Morawiecki në prag të ditës së pavarësisë së Polonisë sipas një raporti të veçantë të Politico mbi natyrën e fuqisë ushtarake të vendit.

Lufta në Ukrainë e shtyu Poloninë të rrisë ushtrinë e saj me një objektiv prej 300,000 deri në vitin 2035 krahasuar me 170,000 të Gjermanisë, raportoi Politico. Forcat polake kishin rreth 150,000 ushtarë në kohën e raportit me një forcë mbrojtëse territoriale prej 30,000 trupash.

Të gjitha ndryshimet ushtarake të Polonisë e kanë bërë vendin gjithnjë e më të rëndësishëm për aleatët e tyre amerikanë me një zyrtar të ushtrisë amerikane në Evropë duke i thënë Politico: “Polonia është bërë partneri ynë më i rëndësishëm në Evropën kontinentale”.

Por çfarë vjen më pas?

Me një bazë të fortë ekonomike dhe një ushtri moderne gjithnjë e më të sofistikuar, Polonia është bërë një nga superfuqitë e reja më premtuese të Evropës. Duke përkulur muskujt e saj diplomatikë mbi Ukrainën, ne mund të shohim Poloninë të rritet edhe më lart së shpejti.

Më 15 tetor, qytetarët e Polonisë zgjodhën në pushtet një qeveri të re, një qeveri që premtoi të kthejë mbrapsht kthimin demokratik të vendit pas tetë vjetësh të Partisë Konservatore dhe nacionaliste të Ligj dhe Drejtësi të vendit, raportoi Associated Press.

“Zgjedhjet e fundit polake kanë riformuar trajektoren politike të vendit, me implikime të rëndësishme për të ardhmen e Evropës,” shkroi Robert Benson i Qendrës për Progresin Amerikan. Por cila do të jetë saktësisht ajo trajektore?

Ndërsa lojtarët tradicionalë të fuqishëm të Evropës fillojnë të tërhiqen nga skena qendrore, a do ta përmbushë Polonia rolin që dikur kishte Gjermania, Franca apo Britania? Apo do të hartojnë liderët e vendit kursin e tyre brenda Bashkimit Evropian? Vetëm koha do ta tregojë, por ka pak që ta ndalojë ngritjen e Polonisë tani.

Nebi Xhomaqi / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.