Rritet proteksionizmi në vendet e zhvilluara – Ekziston frika se kontribuoi në ngadalësim të ekonomisë botërore

Kombinimi i krizave të viteve të fundit, nga pandemia dhe shkrirja e zinxhirit të furnizimit te inflacioni dhe lufta në Ukrainë, por mbi të gjitha tensioni në rritje midis SHBA-së dhe Kinës, kanë minuar besimin në supremacinë e tregut të lirë dhe kanë kthyer qeveritë e ekonomive të zhvilluara tek politikat proteksioniste. Dhe ndërsa këto politika zakonisht janë jashtëzakonisht të njohura brenda vendeve, ekonomistët janë të shqetësuar dhe paralajmërojnë se ky fragmentim i ekonomisë dhe tregtisë ndërkombëtare mund të ngadalësojë rritjen globale.

Zyrtarë të lartë nga Franca, Gjermania dhe Italia u takuan javën e kaluar në periferi të Parisit dhe ranë dakord të marrin masa të koordinuara të politikës ekonomike për të kundërshtuar politikat e Uashingtonit dhe Pekinit për të mbrojtur bizneset e tyre vendase. Këto tre ekonomi të mëdha europiane kanë miratuar vetë masat përkatëse, duke përfshirë subvencionet, lehtësimet tatimore, rregulloret dhe kufizimet tregtare, për të mbështetur ekonomitë e tyre.

Qeveritë kanë ndërhyrë në çdo gjë, herë për të parandaluar humbjen e vendeve të punës, herë për të tërhequr investime në një sektor të caktuar dhe herë për të dobësuar një konkurrent. Sipas një studimi të fundit nga partnerët e FMN-së, gjatë vitit të kaluar qeveritë kryesisht të ekonomive më të pasura dhe më të zhvilluara miratuan më shumë se 2500 masa proteksioniste.

Numri i tyre ishte tre herë më i lartë se në vitin 2019 dhe të paktën 2/3 e këtyre masave deformojnë tregtinë ndërkombëtare pasi përbëjnë trajtim diskriminues ndaj bizneseve të huaja. Siç shpjegojnë partnerët e FMN-së, rritja e madhe e masave proteksioniste është për shkak të politikave të ekonomive kryesore, Kinës, SHBA-së dhe BE-së të cilat janë përgjegjëse për pothuajse të gjitha politikat e reja të këtij lloji të miratuara në vitin 2023.

Dhe për sa i përket përmbajtjes së tyre, masat e reja fokusohen më shumë në tranzicionin e gjelbër dhe sigurinë ekonomike dhe më pak në konkurrencën e industrive. Dy të tretat e masave kishin të bënin me trajtimin e ndryshimeve klimatike, mbrojtjen e zinxhirëve të furnizimit dhe forcimin e sigurisë. Politikat proteksioniste janë përgjithësisht të njohura brenda vendeve që i miratojnë ato, por shkaktojnë shqetësim tek ekonomistët.

Pas vitesh protesta ndaj subvencioneve të Pekinit për bizneset kineze, SHBA dhe BE po kopjojnë gjithnjë e më shumë taktikat e Kinës dhe po promovojnë politika shumë miliarda dollarëshe. Në vitin 2022, SHBA miratoi dy politika për të nxitur industrinë e mikroprocesorëve në SHBA dhe sektorin e energjisë së rinovueshme. Duke ndjekur të njëjtën taktikë, Europa miratoi Marrëveshjen e Gjelbër për të përshpejtuar tranzicionin e gjelbër dhe shumë shpejt Koreja e Jugut miratoi një projekt-ligj për të promovuar industrinë e saj të mikroprocesorëve vendas.

Sipas FMN-së, këto politika mund të jenë të dobishme në një masë të caktuar nëse zbatohen në mënyrë korrekte dhe parandalojnë disa dështime të tregut të lirë, si për shembull, rreziqet që vijnë nga ndryshimet klimatike. FMN thekson megjithatë se kur masat proteksioniste shtrembërojnë tregtinë dhe investimet ndërkombëtare, atëherë ekonomia globale vuan.

Dorina Kurtaj / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.