Tregtia globale, në gjendje alarmi – Sulmet ndaj anijeve në Detin e Kuq dhe pasojat tek konsumatorët

Efektet mbi konsumatorët dhe ekonomitë më të cënueshme nga ndërprerja e tregtisë detare si në Detin e Kuq ashtu edhe në Kanalin e Panamasë po përshkallëzohen. Agjencia e OKB-së për tregti dhe zhvillim, UNCTAD, shprehu shqetësim të thellë për përshkallëzimin e ndërprerjeve në tregtinë globale. Sulmet e fundit të Houthi-ve ndaj anijeve në Detin e Kuq, të kombinuara me tensionet gjeopolitike që ndikojnë në transportin detar në Detin e Zi dhe efektet e ndryshimeve klimatike në Kanalin e Panamasë, kanë krijuar një krizë komplekse që prek rrugët kryesore tregtare në det.

Kreu i zinxhirit të furnizimit të tregtisë së UNCTAD-it, Jan Hoffmann, detajoi situatën. Ai fillimisht theksoi rolin kritik të transportit detar në tregtinë ndërkombëtare, duke vënë në dukje se është përgjegjës për rreth 80% të lëvizjes së mallrave në botë. Ai më pas vuri në dukje se Kanali i Suezit është një rrugë ujore kritike që lidh Detin Mesdhe me Detin e Kuq dhe që mbulonte rreth 12% deri në 15% të tregtisë botërore në vitin 2023. UNCTAD vlerëson se vëllimi i tregtisë që kalon përmes Kanalit të Suezit ka rënë me 42% në dy muajt e fundit. Konflikti i vazhdueshëm në Ukrainë ka shkaktuar gjithashtu ndryshime të rëndësishme në tregtinë e naftës dhe grurit, duke riformuar modelet e vendosura tregtare.

Ndërkohë, kanali i Panamasë, një tjetër arterie kyçe për tregtinë globale, po përballet me një thatësirë të madhe që ka ulur nivelet e ujit, duke rezultuar në një rënie mbresëlënëse prej 36% në totalin e kalimeve muajin e kaluar krahasuar me një vit më parë. Efektet afatgjata të ndryshimeve klimatike në kapacitetin e kanalit ngrenë shqetësime për efektet e qëndrueshme në zinxhirët e furnizimit global. Kriza e Detit të Kuq, e karakterizuar nga sulmet e udhëhequra nga Houthi që prishin rrugët e transportit detar, ka shtuar një shtresë tjetër kompleksiteti, tha zëdhënësi i UNCTAD.

Numri i anijeve me kontejnerë që kalojnë nëpër Detin e Kuq po bie me shpejtësi, ndërsa tarifat e mallrave dhe emetimet po rriten në qiell. Në veçanti, kalimet javore të anijeve me kontejnerë janë ulur me 67%. Rënie të ndjeshme tregon edhe kalimi i cisternave dhe transportuesve të gazit natyror.

Ndërkohë, çmimet e anijeve po rriten. Tarifat nga Shangai në Europë janë më shumë se trefishuar +256%, ndërsa tarifat për në Bregun Perëndimor të Shteteve të Bashkuara të Amerikës janë rritur me 162%, edhe pse anijet në këtë rrugë nuk kalojnë përmes Kanalit të Suezit. Primet e sigurimit janë rritur gjithashtu, duke përkeqësuar koston e përgjithshme të tranzitit.

Fillimisht problemet në transportin e kontejnerëve rrisin rrezikun e dërgesave të vonuara dhe kostot më të larta. Ndikimi i plotë në çmimet e mallrave do të shihet më vonë gjatë vitit.

Çmimet e energjisë po rriten pasi tranziti i gazit natyror është ndërprerë, me një ndikim të drejtpërdrejtë në furnizimet me energji, veçanërisht në Europë. Kriza po ndikon gjithashtu në çmimet globale të ushqimeve, pasi distancat më të gjata dhe çmimet më të larta të mallrave mund të rrisin kostot. Organizata nënvizoi nevojën urgjente për përshtatje të shpejta nga industria e anijeve dhe bashkëpunimin e fortë ndërkombëtar, pasi sfidat aktuale theksojnë cënueshmërinë e tregtisë ndaj tensioneve gjeopolitike dhe sfidave të lidhura me klimën, që kërkojnë përpjekje kolektive për zgjidhje të qëndrueshme.

Dorina Kurtaj / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.