Pse Gjermania po përjeton krizë buxhetore dhe po ‘ngrin’ shpenzimet?

Gjykata e lartë e Gjermanisë vendosi kohët e fundit kundër rialokimit të borxhit të papërdorur të pandemisë Covid-19, në total rreth 60 miliardë euro për projektet e klimës dhe transformimit, gjë që ka shkaktuar kaos për buxhetin e vendit me qeverinë që urdhëron ngrirjen e shpenzimeve për shpenzimet e reja, veçanërisht nismat e gjelbra ndërsa përpiqet të vendosë nëse do të heqë frenimin e borxhit apo do të frenojë shpenzimet nga diku tjetër.

Më parë, kjo sasi ishte mbajtur mënjanë për t’u përdorur për subvencione për energjinë e rinovueshme, strehim me efikasitet energjetik, prodhimin e çipeve dhe masat mbështetëse për kompanitë me energji të lartë. Vendimi ka hedhur në rrëmujë planet e shpalljes së buxhetit për vitin 2024 të qeverisë së koalicionit të kancelarit gjerman Olaf Scholz të premten. Ndikimi mund të shtrihet edhe në planet financiare deri në vitin 2027, pasi qeveria tani duhet të mjaftohet me 60 miliardë euro më pak.

Kjo ka çuar në kritika të përhapura ndaj frenimit të borxhit të Gjermanisë, i paraqitur në vitin 2009, i cili kufizon deficitin strukturor të buxhetit të Gjermanisë në rreth 0.35% të produktit të saj të brendshëm bruto. Kjo kufizon rëndë aftësinë e vendit për të marrë hua fonde, të cilat ai është përpjekur ta kundërshtojë duke futur fonde jashtë buxhetit.

Megjithatë, frena e borxhit mund të hiqet në kohë nevojash të jashtëzakonshme. Kjo u pa në vitin 2020, pasi qeveria duhej të forconte kompanitë dhe ekonominë e përgjithshme pas pandemisë Covid-19. Ai u hoq gjithashtu në vitin 2022, pas rritjes së normave të interesit, inflacionit dhe çmimeve të energjisë. Megjithatë, frena e borxhit u rikthye në vitin 2023 me fonde alternative për qëllime të subvencionimit të çmimit ushtarak dhe të energjisë.

Aktualisht, fondet jashtë buxhetit tejkalojnë buxhetin aktual të qeverisë, duke arritur në rreth 869 miliardë euro dhe shpërndahen në fondet e klimës, subvencionet e energjisë, përmirësimet ushtarake dhe më shumë. Pas vendimit të gjykatës, ndalohen edhe shpenzimet nga fondet jashtë buxhetit, përveç në rrethana të veçanta. Ndërsa frena e borxhit e ka nxjerrë në pah Gjermaninë si një nga mbështetësit më të fortë europianë të disiplinës fiskale, ajo është përballur gjithashtu me reagime të konsiderueshme. Është fajësuar se Gjermania nuk është në gjendje të marrë hua aq sa për të investuar në industritë e duhura në kohën e duhur.

Investitorët janë gjithnjë e më të shqetësuar se kjo ngurtësi mund t’i kushtojë Gjermanisë avantazhin dhe konkurrencën e saj në tregun global, veçanërisht kur ajo tashmë po lufton me rritjen e ngadaltë dhe kërkesën e dobët. Frenimi i borxhit gjithashtu e bën të vështirë planifikimin e më shumë investimeve afatgjata, duke e mbajtur politikën fiskale të Gjermanisë më të fokusuar në plane afatshkurtra dhe jo në plane afatgjata.

Me vendimin aktual të gjykatës që tërheq fondet nga projektet e tranzicionit të gjelbër, Gjermania mund të mbetet edhe më mbrapa me emetimet e saj në vitin 2030 dhe objektivat zero neto për vitin 2045, në një kohë kur shumica e vendeve të tjera të G7 janë gjithashtu të prapambetur. Urgjenca e ndryshimeve klimatike ka nxitur gjithashtu diskutime nëse frena e borxhit duhet të hiqet për 2023 dhe 2024, për t’i dhënë Gjermanisë një shans për t’u rikthyer në rrugën e duhur. Vendimi gjithashtu mund të kërcënojë më tej qeverinë aktuale të koalicionit trepalësh të Gjermanisë, e cila tashmë është në terren të lëkundshëm për shkak të rritjes së mosmarrëveshjeve publike dhe goditjeve ekonomike.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.