Shkencëtarët paralajmërojnë: Buxheti i karbonit për 1.5C do të mbarojë para vitit 2030!

Përtej këtij kufiri të temperaturës të rënë dakord ndërkombëtarisht, rreziku i katastrofave klimatike po rritet. Dritarja për të shmangur ngrohjen globale prej 1.5°C do të mbyllet para vitit 2030 nëse emetimet nuk reduktohen, sipas një studimi të ri. Në pak më shumë se pesë vjet, diku në fillim të vitit 2029, bota ka të ngjarë të mos jetë në gjendje të qëndrojë nën kufirin e pranuar ndërkombëtarisht të temperaturës për ngrohjen globale, nëse vazhdon të djegë lëndë djegëse fosile me ritmin e saj aktual.

Studimi e zhvendos datën kur bota përfundimisht do të arrijë këtë prag kritik klimatik tre vjet më afër.

Përtej 1.5°C të ngrohjes, rreziku i katastrofës rritet. Bota ka të ngjarë të humbasë shumicën e shkëmbinjve të saj koralorë, një shtresë kryesore akulli mund të shkrihet në shkrirje të pakthyeshme dhe mungesa e ujit, valët e të nxehtit dhe vdekja nga moti ekstrem do të rriten në mënyrë dramatike, sipas një raporti të mëparshëm shkencor të Kombeve të Bashkuara.

Arritja e këtij pragu do të ndodhë më shpejt se sa ishte llogaritur fillimisht, sepse bota ka bërë përparim në pastrimin e një lloji tjetër të ndotjes së ajrit – grimcave të vogla tymi të quajtura aerosole. Aerosolet ftohin pak planetin dhe maskojnë efektet e djegies së qymyrit, naftës dhe gazit natyror, tha autori kryesor i studimit.

E thënë ndryshe, ndërsa pastrimi i ndotjes së aerosolit është një gjë e mirë, ky sukses do të thotë rritje pak më të shpejtë të temperaturave.

Studimi në revistën e së hënës Nature Climate Change llogarit atë që quhet “buxheti i karbonit” i mbetur. Kjo është sasia e lëndëve djegëse fosile që bota mund të djegë dhe ende ka një shans 50 për qind për të kufizuar ngrohjen në 1.5°C që nga koha para-industriale – pragu i vendosur nga Marrëveshja e Parisit e 2015-ës.

10 vitet e fundit tashmë janë mesatarisht 1,14°C më të nxehtë se shekulli i 19-të. Viti i kaluar ishte 1.26°C më i ngrohtë dhe ky vit ka të ngjarë ta kalojë atë, sipas shkencëtarëve.

Studimi i ri përcakton buxhetin e karbonit në 250 miliardë tonë metrikë. Bota po djeg pak më shumë se 40 miliardë tonë metrikë në vit (dhe ende po rritet), duke lënë vetëm gjashtë vjet në buxhetin e karbonit nëse vazhdojmë me normën tonë aktuale. Por këto gjashtë vite filluan në janar 2023, thotë studimi, kështu që tani janë vetëm pesë vjet e disa muaj larg.

Ndërsa nisin negociatat për klimën në COP28 në Dubai muajin e ardhshëm, liderët botërorë ende thonë se “kufiri 1.5 gradë është i arritshëm”. Kufizimi i ngrohjes në 1.5 gradë është teknikisht i mundshëm, por politikisht është sfidues dhe i pamundur.

Edel Strazimiri / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.