Suedia, drejt vendeve të para “pa duhan” në botë – Si po ja del vendi skandinav?

Vendi skandinav është një udhërrëfyes kur vjen puna për të lënë duhanin, por format e tjera të konsumit të duhanit janë ende të njohura.

Suedia është në rrugën e duhur për t’u bërë një nga vendet e para “pa duhan” në botë, e përcaktuar si më pak se 5% e popullsisë së rritur që pi duhan.

Është vendosur të arrijë këtë moment historik të rëndësishëm në muajt e ardhshëm – 17 vjet përpara objektivit të BE-së për vitin 2040, me normat e duhanpirjes duke rënë nga 15% në 5.6% gjatë 15 viteve të fundit.

“Asnjë vend tjetër i BE-së nuk është as afër ta përsërisë këtë,” tha për Euronews Dr Delon Human, bashkëautor i një raporti “Përvoja Suedeze: Një Udhërrëfyes për një Shoqëri Pa duhan”.

Ai vuri në dukje “strategjinë novatore” të Suedisë për të trajtuar duhanin, duke vënë në dukje se si duhanpirësit ndihmohen të kalojnë në alternativa “më pak të dëmshme”, të tilla si snus, qeskat e nikotinës dhe vapet.

“Kjo vjen në një kohë kur vendet e tjera po ndalojnë përdorimin e produkteve me rrezik të reduktuar,” vazhdoi Dr Human.

I popullarizuar në vendet nordike snus është një lloj duhani i thatë që vihet në mishrat e dhëmbëve. Shitja e tij është e paligjshme në çdo vend të BE-së, përveç Suedi dhe Kroaci, megjithëse përdoret gjerësisht në Finlandë, Danimarkë dhe Estoni.

Snus është i lidhur me një rrezik në rritje të kancerit të gojës dhe fytit.

Duke i shpallur luftë pirjes së duhanit, Portugalia kohët e fundit ndaloi pirjen e cigareve elektronike në hapësirat e jashtme pranë ndërtesave publike, duke ndjekur hapat e disa vendeve të tjera evropiane.

“Nuk ka produkte duhani pa rrezik, por cigaret elektronike, për shembull, janë 95% më pak të dëmshme se cigaret”, tha Dr Human për Euronews. “Është shumë më mirë për një duhanpirës të kalojë nga cigaret tradicionale në produkte alternative sesa të vazhdojë të pijë duhan.”

Edhe pse më mirë për shëndetin e njeriut, avujt ndikojnë në mjedis. Duke i shtuar mbeturinave të duhanit – tashmë një nga burimet më të mëdha të ndotjes plastike në botë, dy cigare elektronike hidhen çdo sekondë në Mbretërinë e Bashkuar, sipas hulumtimit të Material Focus.

Çfarë ndikimi ka pasur në Suedi lënia e duhanit?

“Përfitimet e strategjisë së Suedisë janë të mëdha,” tha Dr Human.

Ai vuri në dukje statistikat që tregojnë se vendi ka përqindjen më të ulët të sëmundjeve të lidhura me duhanin në BE dhe një incidencë 41% më të ulët të kancerit sesa vendet e tjera evropiane.

Suedezët gjithashtu kanë një shkallë më të ulët të vdekjeve për 40% për sëmundjet e lidhura me duhanin, si goditjet në tru, sëmundjet e zemrës dhe mushkërive, emfizema dhe bronkiti kronik.

Ndërsa sigurimi i duhanpirësve me një zgjedhje më të madhe alternativash ka luajtur një rol, edukimi dhe masat e kontrollit të duhanit kanë ndihmuar gjithashtu njerëzit të lënë duhanin.

Shifrat nga Fondacioni i Tatimeve tregojnë se cigaret u taksuan me 4.51 € në Suedi në 2021, duke e vendosur atë rreth mesatares së BE-së.

Franca dhe Irlanda vendosin tarifat më të larta për cigaret në BE, ndërsa Bulgari dhe Polonia vendosin më të ulëtat.

Smoke Free Sweden, një grup fushatash, thotë se trendi i largimit shpëton më shumë se 3,400 jetë çdo vit, duke shtuar se 2.84 milionë jetë në të gjithë BE-në mund të ishin shpëtuar, nëse blloku do të kishte ndjekur shembullin e tyre.

OJQ-ja po përpiqet të zgjerojë përpjekjet e saj në vende të tjera, si Brazili, duke pretenduar se ka një “dhuratë të shëndetit publik” për botën.

Shkelësit më të këqij për pirjen e duhanit në Evropë janë Bullgaria me 28.2% të popullsisë që konsumon duhan çdo ditë; më pas Turqia (27.3%), Greqia (27.2%), Hungaria (25.8%) dhe Letonia (24.9%), sipas të dhënave të përpiluara nga agjencia evropiane e statistikave, Eurostat.

Grekët ishin historikisht disa nga duhanpirësit më të mëdhenj në Evropë. Megjithatë, studimet kanë treguar se kriza brutale ekonomike e vendit shkaktoi rënien e konsumit.

Suedia ka vite që lufton cigaren. Pirja e duhanit u ndalua në të gjitha baret dhe restorantet në fillim të vitit 2005.

Në vitin 2019, ndalimi u zgjerua për të përfshirë ulësen në natyrë në bare dhe restorante, si dhe në vende publike.

N.Xh / SCAN

Material i përgatitur nga portali SCAN TV.
Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.